www.acapus.com Greek         Αγγλικά Last updated 23/12/2004    
    

    

Photo Album
Αναζήτηση

         
  
  
Παραινέσεις περί ήθους ανθρώπων και χρηστής πολιτείας (Β΄ μέρος)

86. ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ
Εφ' όσον εννοείς τα περί Θεού, να είσαι ευσεβής, χωρίς φθόνο, αγαθός, σώφρων, πράος, χαριστικός κατά δύναμιν, κοινωνικός, αφιλόνεικος και τα όμοια. Διότι αυτό είναι το απαραβίαστο απόκτημα της ψυχής, να αρέσει στο Θεό με τέτοιες πράξεις και με το να μην κρίνει κανέναν και να λέει για κανέναν, ότι ο δείνα είναι κακός και αμάρτησε. Αλλά καλλίτερο είναι να συζητάμε τα δικά μας κακά, και να ερευνάμε μέσα μας τη δική μας πολιτεία, εάν είναι αρεστή στο Θεό. Διότι, τι μας μέλει εμάς, εάν άλλος είναι πονηρός;

87. ΣΗΜΑΔΙ ΣΩΖΟΜΕΝΗΣ ΨΥΧΗΣ
Ο αληθινός άνθρωπος επιδιώκει να είναι ευσεβής. Ευσεβής δε είναι εκείνος που δεν επιθυμεί τα ξένα (πράγματα). Ξένα προς τον άνθρωπο είναι όλα τα κτιστά.
Όλα λοιπόν (αυτά) τα καταφρονεί, γιατί αυτός είναι εικόνα του Θεού. Εικόνα του Θεού γίνεται ο άνθρωπος, όταν πολιτεύεται ορθά και ευάρεστα στο Θεό. Άλλωστε κι' αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει, εάν δεν παρατήσει ο άνθρωπος τα βιοτικά. Εκείνος μάλιστα που έχει νουν θεοφιλή γνωρίζει ότι κάθε ψυχική ωφέλεια και κάθε ευλάβεια προέρχεται απ' αυτό (από την ψυχική ανάταση υπεράνω των βιοτικών).
(Επίσης) ο θεοφιλής άνθρωπος, δεν κατηγορεί κανέναν άλλον για όσα αυτός αμαρτάνει κι' αυτό είναι σημάδι ψυχής που θέλει να σωθεί.

88. Ο ΥΛΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ
Όσοι επιδιώκουν την πρόσκαιρη απόκτηση υλικού πλούτου με βίαια μέσα και αγαπούν με όρεξη τα έργα της κακίας, ενώ αγνοούν τον θάνατο και την απώλεια της ψυχής τους και δεν έχουν στόχο, οι άθλιοι, το (πνευματικό) συμφέρον τους, δεν αναλογίζονται τι πάσχουν από την κακία οι άνθρωποι μετά θάνατον.

89. Ο ΘΕΟΣ ΑΝΑΙΤΙΟΣ ΤΗΣ ΚΑΚΙΑΣ
Η κακία είναι πάθος της ύλης (υλικό). Ο Θεός δεν είναι αίτιος της κακίας, άλλα τη γνώση και την επιστήμη και την ικανότητα να διακρίνουν το αγαθό και το κακό, καθώς και το αυτεξούσιων, τα έδωσε με το παραπάνω στους ανθρώπους.
Εκείνη που γεννά τα πάθη της κακίας, είναι η αμέλεια και η οκνηρία των ανθρώπων. Γιατί ο Θεός είναι καθ' ολοκληρίαν αναίτιος.
Εξ άλλου οι δαίμονες έγιναν πονηροί με δική τους προαίρεση γνώμης (εκλογή), όπως ακριβώς και οι περισσότεροι των ανθρώπων.

90. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΥΣΕΒΟΥΣ
Όποιος συζεί με την ευσέβεια, δεν επιτρέπει στην κακία να εισχωρήσει κρυφά μέσα στην ψυχή, κι' όταν απουσιάζει η κακία δεν υπάρχει ούτε κίνδυνος, ούτε βλάβη στην ψυχή.
Τους ευσεβείς, ούτε ο απαίσιος δαίμων, ούτε το πεπρωμένο τους κυριαρχεί. Διότι ο Θεός τους γλιτώνει από τα κακά και αβλαβείς φυλασσόμενοι ζουν ισόθεοι (ζουν θεϊκή ζωή).
Κι' αν κανείς επαινέσει έναν τέτοιον άνθρωπο, (αυτός δεν δέχεται τον έπαινο και) περιγελάει μέσα του εκείνους που τον επαινούν. Εάν πάλι τον κατηγορήσει κανείς, δεν απολογείται προς τους υβριστές του, ούτε βεβαίως αγανακτεί προς τα λεγόμενα εναντίον του.
 
91. ΠΩΣ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΜΕ ΤΟ ΚΑΚΟ
Το κακό παρακολουθεί τη φύση, όπως το δηλητήριο το χάλκωμα και η λέρα (η βρωμιά) το σώμα. Αλλά ούτε το δηλητήριο (τη σκουριά) το έκαμε ο χαλκωματάς, ούτε τη λέρα οι γονείς (που το γέννησαν). Έτσι ούτε ο Θεός έκαμε την κακία, αλλ' έχει δώσει και γνώση και διάκριση στον άνθρωπο, για ν' αποφεύγει το κακόν, ξέροντας ότι βλάπτεται απ' αυτό και τιμωρείται.
Πρόσεχε λοιπόν καλά, μήπως, βλέποντας κανέναν ν' απολαμβάνει εξουσία και πλούτο, τον καλοτυχίσεις, γιατί σου φάνταξε τα μυαλά ο δαίμονας. Αλλά να φέρνεις αμέσως το θάνατο μπρος στα μάτια σου και να μην επιθυμείς ποτέ κανένα κακό ή βιοτικό.

92. ΖΩΗ - ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Ο Θεός μας, την αθανασία τη χάρισε στα ουράνια (πνευματικά). Τα επίγεια τα έκαμε ευμετάβλητα. Στο σύμπαν δώρισε ζωή και κίνηση. Όλα αυτά για τον άνθρωπο.
Ας μη σε συναρπάζει λοιπόν η βιοτική φαντασία του δαίμονος, που υποβάλλει τις πονηρές ενθυμήσεις στην ψυχή, άλλα να θυμάσαι αμέσως τα ουράνια αγαθά και να λες στον εαυτό σου: Εάν θέλω, από μένα εξαρτάται να νικήσω και σ' αυτόν τον αγώνα του πάθους. Δεν θα νικήσω όμως εάν θέλω να ικανοποιήσω τη δική μου όρεξη.
Αυτόν λοιπόν τον αγώνα κάνε, ο οποίος μπορεί να σώζει την ψυχή σου.

93. ΖΩΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ
Ζωή είναι η ένωσης και συνάφεια του νου και της ψυχής και του σώματος. Ο θάνατος πάλιν είναι, όχι απώλεια (χάσιμο - εξαφάνισης) αυτών (των τριών) που ενώθηκαν, αλλά η διάλυσης της γνώσεως αυτών.

94. ΕΡΓΑ ΘΕΟΦΙΛΟΥΣ ΝΟΥ
Ο νους (η φρόνησης) δεν είναι ψυχή, αλλά δώρο Θεού, που σώζει την ψυχή. Και προτρέχει και συμβουλεύει την ψυχή ο νους αυτός, που είναι αρεστός στον Θεό:
Να καταφρονήσει τα πρόσκαιρα και υλικά και φθαρτά,
Να ερωτευθεί τα αιώνια και άφθαρτα και άϋλα αγαθά, και
Να περιπατεί σωματικά ως άνθρωπος, κατανοώντας και θεωρώντας νοερά όλα τα ουράνια και τα αφορώντα τον Θεό (ζητήματα).
Έτσι ο θεοφιλής νους γίνεται ευεργέτης και σωτηρία της ανθρώπινης ψυχής.

95. ΛΥΠΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ, ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Όταν η ψυχή αφομοιωθεί και υποταχθεί στο σώμα, ευθύς σκοτίζεται από τη λύπη και την ηδονή και χάνεται, διότι και η λύπη και η ηδονή είναι ακριβώς σαν χυμοί του σώματος.
Αλλά ο θεοφιλής νους, πράττοντας τα αντίθετα, λυπεί το σώμα και σώζει την ψυχή, σαν γιατρός που κόβει ή καίει τα σώματα.

96. ΨΥΧΗ ΧΩΡΙΣ ΧΑΛΙΝΑΡΙ
Όσες ψυχές δεν τιμονεύονται από το λογικό και δεν κυβερνώνται από το νου, για να καταπνίγουν και να κυριαρχούν και να κυβερνούν τα πάθη (συναισθήματα), δηλαδή τη λύπη και την ηδονή, αυτές οι ψυχές χάνονται όπως τα αλόγα ζώα, διότι παρασύρεται το λογικό από τα πάθη, όπως ο αμαξηλάτης που νικήθηκε από τα άλογά του.

97. Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΝΩΣΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Μεγίστη αρρώστια της ψυχής και καταστροφή και χαμός, είναι να μη γνωρίζει κανείς τον Θεό, ο οποίος τα πάντα έφτιασε για τον άνθρωπο και του δώρισε το νου και το λογικό, με τα οποία πετώντας προς τα άνω, ενώνεται με το Θεό, καταλαβαίνοντας και δοξάζοντας τον Θεό.

98. Ο ΘΕΟΣ ΔΟΞΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΟΣΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΤΟ ΑΓΑΘΟ
Η ψυχή είναι στο σώμα, στην ψυχή είναι ο νους και στο νου είναι ο λόγος.
(Όταν) με αυτά γίνεται αντιληπτός και δοξάζεται ο Θεός, αθανατίζει την ψυχή, δωρίζοντας της αφθαρσία και αιώνια πνευματική απόλαυση, γιατί ο Θεός χάρισε σ' όλα τα ποιήματα, την ύπαρξη από μόνη την αγαθότητά (Του).

99. ΤΟ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕΣΟΝ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
Ο Θεός που έκαμε τον άνθρωπο να εξουσιάζει ο ίδιος τις σκέψεις και αποφάσεις του (αυτεξούσιων), επειδή (ο Θεός) δεν φθονεί, αλλά είναι αγαθός (καλός), έδωκε στον άνθρωπο και τη δύναμη, αν θέλει, να γίνει αρεστός στο Θεό.
Αρεστός δε γίνεται ο άνθρωπος στο Θεό, όταν δεν έχει μέσα του κακία.
Και εάν οι άνθρωποι επαινούν τα καλά έργα και τις αρετές μιας ψυχής δικαίας και αγαπητής στο Θεό (θεοφιλούς) και κατηγορούν τα κακά και αισχρά έργα, πολύ περισσότερο ο Θεός (επαινεί και βραβεύει τα καλά και τιμωρεί τα κακά έργα), γιατί θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν.

100. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΚΑΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ
Ο άνθρωπος, ότι καλό και αγαθό έργο έχει και κάνει είναι από τον Θεό, (ο οποίος είναι πηγή του αγαθού), γι' αυτό και έκαμε τον άνθρωπο (να είναι κι' αυτός αγαθός).
Ο άνθρωπος, ότι κακό έργο κάνει, είναι δικό του εύρημα και πηγάζει από την κακία που καλλιέργησε μέσα του και από τις (κακές) επιθυμίες (με τις οποίες) έχασε την αίσθηση του καλού.
 
101. Η ΑΛΟΓΗ ΨΥΧΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΟΥΛΗ ΣΤΟ ΣΩΜΑ
Η ψυχή, της οποίας το λογικό (η ορθή σκέψης) νικήθηκε και παρεσύρθη (από τις ηδονές), ενώ είναι αθάνατη και (πρέπει να είναι) κυρία του σώματος, γίνεται δούλη στο σώμα της με τις ηδονές, χωρίς να καταλαβαίνει ότι η καλοπέραση και η πολλή φροντίδα του σώματος, βλάπτει (θανάσιμα) την ψυχή. Αναίσθητη τότε (στο καλό) και σαν μωρή (πλέον) φροντίζει (μόνον) για την τροφή του σώματος.

102. Η ΓΝΩΣΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Ο Θεός είναι αγαθός. Ο άνθρωπος είναι πονηρός. Τίποτε κακό στον ουρανό, τίποτε καλό στη γη. Ο λογικός άνθρωπος όμως διαλέγει το καλλίτερο και (έτσι) γνωρίζει τον Θεό των όλων και τον ευχαριστεί και τον υμνεί, και πριν πεθάνει περιφρονεί το σώμα και το εμποδίζει να πραγματοποίηση τις πονηρές αισθήσεις, γιατί γνωρίζει την καταστρεπτική τους ενέργεια, δηλαδή πώς θα χαθεί αιώνια.

103. Η ΠΛΕΟΝΕΞΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΟΗΣΙΑ
Ο Πονηρός άνθρωπος αγαπά την πλεονεξία και καταφρονεί τη δικαιοσύνη, χωρίς ούτε να λογαριάζει το αβέβαιο, το άστατο και το ολιγοχρόνιο της ζωής του, ούτε να ενθυμείτε το αδωροδόκητο και αναπόφευκτο του θανάτου. Κι' αν καταντήσει αισχρός και ανόητος γέρος, είναι σαν το σάπιο ξύλο, τελείως άχρηστος για οτιδήποτε.

104. ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΚΑΙΡΩΝ
Μόνον όταν δοκιμάζουμε λύπη, τότε αισθανόμεθα τις ηδονές και τη χαρά. Όπως, αν δεν διψάσει κανείς, δεν νοιώθει ευχαρίστηση όταν πίνει, ούτε τρώγει με ευχαρίστηση αν δεν πεινάσει, ούτε κοιμάται ευχάριστα αν δεν νυστάξει πολύ, ούτε νοιώθει τη χαρά, αν πρωτύτερα δεν λυπηθεί. Έτσι, ούτε τα αιώνια αγαθά θα απολαύσομε, αν δεν καταφρονήσουμε τα ολιγοχρόνια.

105. Ο ΛΟΓΟΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΤΟΥ ΝΟΥ
Ο λόγος είναι υπηρέτης του νου. Διότι εκείνο που θέλει ο νους αυτό και εξηγεί ο λόγος.

106. Ο ΝΟΥΣ ΠΑΝΤΕΠΟΠΤΗΣ
Ο νους βλέπει τα πάντα, ακόμη και τα ουράνια πράγματα. Τίποτε δεν τον σκοτίζει, παρά μόνον η αμαρτία. Στον καθαρό νου τίποτε δεν είναι ακατάληπτο, καθώς και στο λόγο τίποτε δεν είναι ανείπωτο.

107. Η ΑΘΑΝΑΣ1Α ΤΟΥ ΝΟΥ
Κατά το σώμα ο άνθρωπος είναι θνητός, αλλά ως προς το νου και το λόγο είναι αθάνατος. Όταν σιωπάς, νοείς και αφού νοήσεις λαλείς (δηλαδή όταν με το νου σκεφθείς ένα πράγμα, τότε μπορείς να το εξωτερικεύσεις με το λόγο). Διότι με τη σιωπή ο νους γεννά το λόγο. Όταν προσφέρεται ευχάριστος λόγος στο Θεό, αποτελεί τούτο σωτηρία του ανθρώπου.

108. ΑΣΥΛΛΟΓΙΣΤΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ
Όποιος λαλεί ακαταλόγιστα, δεν έχει νου. Διότι ενώ δεν καταλαβαίνει τίποτα, όμως ομιλεί. Αλλά συ εξέτασε (όχι τι θα πεις άλλα) τι σε συμφέρει να κάνης προς σωτηρία της ψυχής.

109. ΟΙ ΨΥΧΩΦΕΛΕΙΣ ΛΟΓΟΙ, ΔΩΡΟ ΘΕΟΥ
Ο λόγος που έχει νόημα (πνευματικό) και είναι ψυχωφελής είναι δώρο Θεού, καθώς βέβαια και ο λόγος, ο γεμάτος φλυαρίες και που ζητεί τα μέτρα του ουρανού και της γης και του διαστήματος και τα μεγέθη του ηλίου και των άστρων, είναι εύρημα ανθρώπου που ματαιοπονεί. Γιατί ζητεί μάταια και με υπερηφάνεια αυτά που δεν ωφελούν σε τίποτα, σαν να θέλει να κουβαλήσει νερό με το κόσκινο.
Αυτά δεν είναι δυνατόν να τα βρουν οι άνθρωποι.

110. ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΩΝ Ο ΘΕΟΣ
Κανείς (άλλος) δεν βλέπει τον ουρανό, ούτε μπορεί να εννοήσει τα ουράνια πράγματα, παρά μόνον ο άνθρωπος που φροντίζει για ενάρετη ζωή και κατανοεί και δοξάζει τον ποιήσαντα αυτά για σωτηρία και ζωή του ανθρώπου.
Διότι ένας τέτοιος και θεοφιλής άνθρωπος, γνωρίζει ασφαλώς ότι, χωρίς το Θεό, τίποτε δεν υπάρχει. Αλλά πανταχού και σ' όλα (τα ποιήματα) είναι Αυτός ο απεριόριστος Θεός.

111. ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΕΥΣΕΒΟΥΣ ΨΥΧΗΣ
Όπως από την κοιλιά της μητέρας του βγαίνει ο άνθρωπος, έτσι και η ψυχή βγαίνει γυμνή από το σώμα. Άλλη μεν καθαρή και φωτεινή, άλλη με κηλίδες και λεκέδες (σπίλους) από τα πταίσματα και άλλη μαύρη από τα πολλά παραπτώματα.
Γι' αυτό η λογική και θεοφιλής ψυχή, σαν θυμάται και υπολογίζει τα μετά θάνατον κακά, πολιτεύεται (εδώ) ευσεβώς, για να μην καταδικασθεί απ' αυτά και τη ρίξουν (στην κόλαση). Διότι οι άπιστοι και ασεβούν και αμαρτάνουν, με το να καταφρονούν τα μετά θάνατον, οι ψυχικά ανόητοι.

112. ΛΗΘΗ ΘΑΝΑΤΟΥ
Όπως σαν βγεις από τη μητρική κοιλιά δεν θυμάσαι τίποτα από τα υπάρχοντα στην κοιλιά, έτσι κι όταν βγεις από το σώμα δεν θυμάσαι τίποτε από τα σωματικά.

113. Η ΑΦΘΑΡΣΙΑ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΨΥΧΩΝ
Όπως μετά που βγήκες από την κοιλιά (της μάνας σου) έγινες μεγαλύτερος και καλλίτερος στο σώμα, έτσι και σαν βγεις καθαρός και άσπιλος από το σώμα, θα είσαι ανώτερος και άφθαρτος και θα ζεις στους ουρανούς.

114. Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Όπως όταν τελειωθεί μέσα στην κοιλιά το σώμα, είναι ανάγκη να γεννηθεί, έτσι και η ψυχή, όταν εκπληρώσει τους όρους που όρισε ο Θεός, είναι ανάγκη να βγει από το σώμα.

115. ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ-ΚΑΤΑΔ1ΚΗ ΨΥΧΗΣ
Όπως θα χρησιμοποίησης την ψυχή όταν είσαι μέσα στο σώμα, κατά τον ίδιο τρόπο και αυτή θα χρησιμοποίηση εσένα όταν εξέλθει από το σώμα. Όποιος χρησιμοποίηση το σώμα καλά και απολαυστικά εδώ, αυτός έκανε κακή χρήση του εαυτού του για τα μετά θάνατον. Διότι έτσι καταδίκασε σαν ανόητος την ψυχή του.

116. Η ΑΤΕΛΗΣ ΨΥΧΗ
Όπως το σώμα, όταν βγει ατελές από την κοιλιά δεν μπορεί να ανατραφεί, έτσι και η ψυχή, όταν βγει χωρίς νάχη κατορθώσει να γνωρίσει το Θεό με τη χρηστή πολιτεία, δεν μπορεί να σωθεί ή να ενωθεί με τον Θεό.

117. Η ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ ΣΩΖΕΙ ΤΗΝ ΨΥΧΗ
Το σώμα, ενωμένο με την ψυχή, βγαίνει από το σκότος της κοιλίας στο φως. Ή δε ψυχή, ενωμένη με το σώμα, δένεται μαζί του στο σκοτάδι του σώματος. Γι' αυτό πρέπει κανείς να μισή και να παιδεύει το σώμα, σαν εχθρό και πολέμιο της ψυχής. Διότι το πλήθος των φαγητών και της καλοφαγίας διεγείρει (ξεσηκώνει) τα πάθη της κακίας στους ανθρώπους. Μόνον ή εγκράτεια της κοιλίας ταπεινώνει τα πάθη και σώζει την ψυχή.

118. Ο ΝΟΥΣ ΟΡΑΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Η δράση του σώματος είναι τα μάτια και η δράσης της ψυχής είναι ο νους. Και όπως το σώμα, αν δεν έχει μάτια, είναι τυφλό και δεν βλέπει ούτε τον ήλιο που καταφωτίζει όλη τη γη και τη θάλασσα, ούτε μπορεί να απολαύσει το φως έτσι και υ ψυχή, εάν δεν έχει νουν αγαθόν και χρηστή πολιτεία, είναι τυφλή, και το Θεό, τον ποιητή και ευεργέτη των όλων, δεν Τον κατανοεί, ούτε Τον δοξάζει, ούτε μπορεί να απολαύσει τη δική Του αφθαρσία και τα αιώνια αγαθά.

119. ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΓΝΩΣΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Αναισθησία και μωρία της ψυχής είναι η αγνωσία του Θεού, διότι το κακό γεννάται από την αγνωσία, το δε αγαθόν προσγίνεται στους ανθρώπους από τη γνώση του Θεού και σώζει την ψυχή.
Εάν λοιπόν επιδιώκεις πρόθυμα να μην κάνης τα δικά σου θελήματα και διατηρείς ξάστερο το μυαλό σου και γνωρίζεις το Θεό, τότε έχεις το νου σου στις αρετές. Εάν επιδιώκεις να κάνης τα πονηρά θελήματά σου για ηδονή, μεθάς έτσι μέσα σε άγνοια του Θεού και χάνεσαι, όπως τα άλογα ζώα, χωρίς να θυμάσαι τα κακά που θα σου συμβούν μετά θάνατον.

120. ΠΡΟΝΟΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΣ
Πρόνοια είναι εκείνα που γίνονται από θεία ανάγκη, όπως το να ανατέλλει και να βασιλεύει κάθε μέρα ο ήλιος και να καρποφορεί η γη. Έτσι και νόμος λέγεται ότι γίνεται από ανάγκη. Όλα όμως έγιναν για τον άνθρωπο.
 
121. ΓΙΑΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΤΗΝ ΠΟΝΗΡΙΑ
Σαν αγαθός που είναι ο Θεός, όσα κάνει, τα κάνει για τον άνθρωπο. Κι' όσα κάνει ο άνθρωπος, για τον εαυτόν του τα κάνει και τα καλά και τα κακά. Για να μη θαυμάζεις όμως την ευτυχία των κακών ανθρώπων, γνώριζε ότι, όπως οι πόλεις τρέφουν τους δήμιους και δεν επαινούν την κάκιστή τους προαίρεση, αλλά τους χρησιμοποιούν για να τιμωρούν τους άξιους τιμωρίας, κατά τον ίδιο τρόπο βέβαια και ο Θεός επιτρέπει στους πονηρούς να καταδυναστεύουν τα βιοτικά, ώστε δια μέσου αυτών να τιμωρούνται οι ασεβείς. Ύστερα όμως και αυτούς, τους παραδίδει στην κρίση, επειδή όχι από υπηρεσία προς το Θεό, αλλά από υποδούλωση στην πονηρή τους προαίρεση, έκαναν τόσα δεινά στους ανθρώπους

122. Η ΑΓΝΟΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΩΝ
Αυτοί που σέβονται τα είδωλα, αν γνώριζαν κι αν έβλεπαν με την καρδιά τους τι σέβονται, δεν θα επλανώντο οι άθλιοι ποτέ μακριά από την ευσέβεια. Αλλά παρατηρώντας την καλαισθησία, την τάξη και την πρόνοια σ' όσα έγιναν και γίνονται από το Θεό, θα γνώριζαν Αυτόν που τα έφτιασε για τον άνθρωπο.

123. Ο ΘΕΟΣ ΠΑΡΕΧΕΙ ΑΦΘΟΝΑ ΤΗ ΖΩΗ
Ο άνθρωπος, σαν κακός και άδικος που είναι, μπορεί να φονεύει. Ο Θεός όμως δεν παύει ποτέ να χαρίζει ζωή και στους ανάξιους (ακόμη). Διότι επειδή δεν κινείται ποτέ από φθόνο και είναι αγαθός εκ φύσεως, θέλησε να γίνει ο κόσμος και έγινε και γίνεται για τον άνθρωπο και τη σωτηρία του.

124. Η ΚΑΤΑ ΘΕΟΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Άνθρωπος είναι εκείνος που κατάλαβε τι είναι το σώμα, ότι δηλαδή είναι φθαρτό και ολιγοχρόνιο. Ένας τέτοιος άνθρωπος εννοεί και την ψυχή, πως είναι θεία και αθάνατη και πνοή Θεού, που συνεδέθη με το σώμα, για να ωριμάσει μέσω δοκιμασιών και ν' αποθεωθεί. Όποιος κατάλαβε την ψυχή, αυτός πολιτεύεται σωστά και όπως αρέσει στο Θεό, χωρίς να υπακούει στο σώμα κι' ακόμη, βλέποντας το Θεό με το μυαλό του, παρατηρεί νοητικά και όλα εκείνα τα αιώνια αγαθά, που χαρίζονται στην ψυχή από το Θεό.

125. ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Επειδή ο Θεός είναι πάντοτε αγαθός και χωρίς φθόνο, έχει δώσει στον άνθρωπο την εξουσία του καλού και του κάκου, αφού του δώρισε γνώση, ώστε παρατηρώντας τον κόσμο και τα γινόμενα σ' αυτόν να γνωρίσει Αυτόν που εποίησε τα πάντα για τον άνθρωπο.
Στον ασεβή, επιτρέπεται να θέλει και να μην καταλαβαίνει. Γιατί του επιτρέπεται και να είναι άπιστος και να αστοχεί και να νιώθει τα αντίθετα της αλήθειας.
Τόσο μεγάλη εξουσία έχει ο άνθρωπος και του καλού και του κακού.

126. Ο ΝΟΥΣ ΒΟΗΘΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ
Είναι προσταγή του Θεού, με την αύξηση του σώματος, να γεμίζει και η ψυχή από νουν, ώστε ο άνθρωπος να εκλέξει από το καλό και το κακό εκείνο που του αρέσει.
Ψυχή η οποία δεν διαλέγει το καλό, δεν έχει νουν. Συνεπώς όλα μεν τα σώματα έχουν ψυχή, δεν λέγεται όμως πως κάθε ψυχή έχει νουν. Διότι ο θεοφιλής νους, δημιουργείται στους σώφρονος και οσίους (τους αγνούς) και δικαίους και καθαρούς και αγαθούς και ελεήμονας και στους ευσεβείς.
Η παρουσία του νου, αποτελεί για τον άνθρωπο βοήθεια στην πορεία του προς τον Θεό.

127. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΥΝΟΜΙΛΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Ένα μόνον δεν επιτρέπεται στον άνθρωπο, το να είναι αθάνατος. Του επιτρέπεται να ενωθεί με τον Θεό, εάν καταλάβει ότι το μπορεί αυτό. Διότι όταν ο άνθρωπος θέλει και νοεί και πιστεύει και αγαπά, τότε, με χρηστή πολιτεία, γίνεται συνόμιλος του Θεού (ήτοι συναναστρέφεται τον Θεόν).

128. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΑΟΡΑΤΩΝ
Το μάτι του ανθρώπου βλέπει μόνον αυτά που φαίνονται. Αλλά ο νους κατανοεί και τα αόρατα. Διότι ο θεοφιλής νους, είναι φως της ψυχής. Εκείνος που έχει νουν θεοφιλή, έχει φωτισμένη καρδιά και βλέπει τον Θεόν (νοερά) δια μέσου του ιδίου του νοός του.

129. ΚΑΤΑΦΡΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΣ
Κανείς αγαθός δεν είναι αισχρός, εκείνος που δεν είναι καλός, είναι πάντως κακός και φιλοσώματος (φιλοτομαριστής).
Πρώτη όμως αρετή του ανθρώπου είναι η καταφρόνησης της σαρκός. Διότι ο χωρισμός από τα πρόσκαιρα, τα φθαρτά και τα υλικά, που γίνεται προαιρετικά (με τη θέλησή μας) και όχι από στέρηση (φτώχεια), μας κάνει κληρονόμους των αιωνίων και άφθαρτων αγαθών.

130. ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΘΑ
Όποιος έχει νουν (ο νουνεχής και σώφρων) γνωρίζει τι είναι ο εαυτός του, ότι δηλ. είναι άνθρωπος φθαρτός. Κι' εκείνος που γνωρίζει τον εαυτόν του, όλα τα γνωρίζει, ότι είναι ποιήματα του Θεού και έγιναν για τη σωτηρία του ανθρώπου. Διότι είναι στην εξουσία του ανθρώπου να τα καταλάβει όλα και να πιστέψει σωστά. Γνωρίζει ασφαλώς ο άνθρωπος αυτός ότι όσοι καταφρονούν τα βιοτικά, έχουν μεν ελάχιστον κόπο (τους κοστίζει αυτό βέβαια κάτι), αποκομίζουν όμως απόλαυση και αιώνια ανάπαυση παρά του Θεού μετά θάνατον.
 
131. ΨΥΧΗ ΧΩΡΙΣ ΝΟΗΤΙΚΟ
Όπως το σώμα χωρίς την ψυχή είναι νεκρό, έτσι και η ψυχή χωρίς το νοητικό είναι αργή και δεν μπορεί να κληρονομήσει τον Θεό.

132. Ο ΘΕΟΣ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Μόνον τον άνθρωπο ακούει ο Θεός. Μόνον στον άνθρωπο ο Θεός φαίνεται. Ο Θεός είναι φιλάνθρωπος (φίλος του ανθρώπου), όπου κι' αν είναι και (ταυτόχρονα) Θεός. Μόνος ο άνθρωπος είναι άξιος προσκυνητής του Θεού. Για τον άνθρωπο ο Θεός παίρνει άλλη μορφή (και γίνεται άνθρωπος).

133. ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΟΜΩΣ...
Ο Θεός για τον άνθρωπο εποίησε όλο τον ουρανό, που τον στολίζουν τα άστρα. Για τον άνθρωπο τη γη. Οι άνθρωποι (όμως) την καλλιεργούν για τους εαυτούς των. Όσοι δεν αισθάνονται την τόση πρόνοια του Θεού, είναι ανόητοι στην ψυχή.

134. ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΣΥΓΚΡΙΤΟ
Το καλό είναι αφανές, όπως και τα ουράνια (πράγματα). Το κακό είναι φανερό, όπως τα γήινα. Καλό είναι αυτό που δεν έχει σύγκριση (το ασύγκριτο). Ο άνθρωπος που έχει νουν διαλέγει το καλλίτερο. Διότι μόνον στον άνθρωπο είναι νοητός ο (ασύγκριτος) Θεός και τα ποιήματά Του.

135. Ο ΝΟΥΣ ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Ο νους (το νοερό - το πνευματικό στοιχείο του ανθρώπου) φαίνεται στην ψυχή και η φύσις (το υλικό - το φθαρτό στοιχείο) στο σώμα. Ο μεν νους αποτελεί την αποθέωση της ψυχής, ενώ στη φύση του σώματος ενυπάρχει η διάχυσης (η διάλυσης, η φθορά και καταστροφή). Ενώ σε κάθε σώμα υπάρχει φύσις, όχι όμως και σε κάθε ψυχή νους (δηλ. φρόνησης), γι' αυτό και δεν σώζεται κάθε ψυχή.

136. Η ΨΥΧΗ ΓΕΝΝΗΤΗ — Ο ΝΟΥΣ ΑΓΕΝΝΗΤΟΣ
Η ψυχή είναι στον κόσμο, ως γεννητή, αλλά ο νους είναι υπεράνω του κόσμου, ως αγέννητος. Η ψυχή όμως η οποία κατανοεί τον κόσμο και θέλει να σωθεί, έχει κάθε ώρα ως νόμον απαράβατο και σκέπτεται μέσα της (δύο πράγματα) :
ότι τώρα είναι ο αγών και η εξέτασης και δεν επιτρέπει (στον εαυτό της) να κάνη τον κριτή,
Και ότι χάνεται μία ψυχή ή και σώζεται από μικρή και αισχρή ηδονή.

137. ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ
Στη γη κτίστηκαν από το Θεό γέννηση και θάνατος. Ενώ στον ουρανό πρόνοια και ανάγκη. Κι' όλα έχουν γίνει για τον άνθρωπο και τη σωτηρία του.
Ο Θεός, μη έχοντας ανάγκη από κανένα αγαθό, για τους ανθρώπους δημιούργησε ουρανό και γη και τα στοιχεία (της φύσεως), διότι φιλοτιμείται να τους δώσει μ' αυτά κάθε απόλαυση.

138. ΘΝΗΤΑ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΤΑ
Τα θνητά υπόκεινται στα αθάνατα, τα δε αθάνατα υπηρετούν τους θνητούς, υπηρετούν δηλαδή τα στοιχεία της φύσεως, τον άνθρωπο, από τη φιλανθρωπία και την έμφυτη αγαθότητα του Θεού, που τα έκτισε. (Αθάνατο εννοεί εδώ κάθε τι πού διαρκεί επί μακροτάτων χρόνων).

139. ΕΥΣΕΒΗΣ ΟΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΒΛΑΠΤΕΙ
Όποιος φτώχυνε και δεν μπορεί να βλάψει, δεν υπολογίζεται στους ευσεβείς (από την πράξη αυτή). Αλλά εκείνος που μπορεί να βλάψει και δεν χρησιμοποιεί τη δύναμή του στο κακό, αλλά λυπάται τους ταπεινότερους (του), από σεβασμό στο Θεό, εκείνος λαβαίνει τις καλές αμοιβές και μετά θάνατον.

140. ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
Από τη φιλανθρωπία του Θεού που μας έπλασε, πάρα πολλοί είναι οι δρόμοι για τη σωτηρία, που επιτρέπουν τις ψυχές και τις ανεβάζουν στους ουρανούς. Γιατί οι ψυχές των ανθρώπων απολαμβάνουν κι' εξασφαλίζουν, για μεν την αρετή τις (πρέπουσες) αντιμισθίες και για τα αμαρτήματα τις τιμωρίες.
 
141. Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ
Ο Υιός είναι μέσα στον Πατέρα και το Πνεύμα μέσα στον Υιό και ο Πατήρ μέσα και στους δύο. Με την πίστη γνωρίζει ο άνθρωπος όλα τα αόρατα και νοούμενα. Και πίστης είναι η θεληματική συγκατάθεσης της ψυχής.

142. ΟΙ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΗΔΟΝΕΣ ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
Όπως ακριβώς εκείνοι που αναγκάζονται, σε διάφορες περιστάσεις ή ανάγκες, να κολυμπούν στα μεγάλα ποτάμια, αν δεν τα χάσουν, διασώζονται γιατί, κι' αν είναι ορμητικά τα ρεύματα, έστω κι' αν παρ' ολίγον να ρουφηχτούν, αν πιαστούν σ' οτιδήποτε φυτρωμένο στις όχθες, γλιτώνουν. Όσοι όμως βρεθούν μεθυσμένοι, έστω κι' αν χίλιες μύριες φορές τέλεια έμαθαν να κολυμπούν, επειδή νικώνται από το κρασί, το ρεύμα τους παρασύρει κάτω απ' το νερό και διαγράφονται από τους ζωντανούς.
Κατά τον ίδιο τρόπο και η ψυχή, όταν μπλεχθεί στα σύρματα και στους περισπασμούς των ρευμάτων της ζωής, εάν δεν έλθει στα συγκαλά της, αφού ξεζαλιστεί από την κακία της ύλης και δεν εννοήσει ότι μολονότι είναι θεία και αθάνατη, όμως συνεδέθη, για να δοκιμαστή, με την ολιγόχρονη, πολύπαθη και θνητή ύλη του σώματος, μέλλει να παρασύρεται από τις σωματικές ηδονές στην καταστροφή, καταφρονώντας τον εαυτό της και μεθυσμένη από την αγνωσία (του Θεού) μιας και δεν θ' αντιλαμβάνεται την κατάστασή της, ούτε θα βοηθάει τον εαυτό της, αφανίζεται και βρίσκεται έξω από τους σωζόμενους. Διότι πολλάκις το σώμα μας συμπαρασύρει σαν ποτάμι προς απρεπείς ηδονές.

143. ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΑ ΠΑΘΗ
Η λογική ψυχή, μένοντας αμετακίνητη στην καλή προαίρεση (διάθεση), χαλιναγωγεί σαν τ' αλόγα το θυμικό και το επιθυμητικό και νικώντας τα ακαταλόγιστα πάθη της, τα περισφίγγει και καταβάλλοντος τα στεφανώνεται και αξιώνεται να έχει κατοικία στους ουρανούς.
Αυτό είναι έπαθλο νίκης και των κόπων, που λαμβάνει από τον Θεό που την έκτισε.

144. Η ΠΙΣΤΗ ΨΥΧΗ ΔΕΝ ΘΟΡΥΒΕΙΤΑΙ
Η αληθινά λογική ψυχή, βλέποντας τις ευτυχίες των πονηρών και την ευημερία των αναξίων δεν θορυβείται, σαν φαντάζεται τις απολαύσεις τους στη ζωή αυτή, όπως οι ασυλλόγιστοι άνθρωποι.
Διότι γνωρίζει πολύ καλά και της τύχης το άστατο και του βίου το άδηλο και της ζωής το ολιγοχρόνιο και της δικαιοσύνης του Θεού το αδωροδόκητο και πιστεύει η ψυχή αυτή ότι, ακόμη και για την αναγκαία τροφή της ο Θεός δεν παραμελεί.

145. Η ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΠΟΛΑΥΣΕΩΝ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Η ζωή του σώματος και η απόλαυσης του βίου τούτου, μέσα σε πολύν πλούτο και σε εξουσία, καταντούν θάνατος της ψυχής. Ενώ ο κόπος και η υπομονή και η μετ' ευχαριστίας στέρησης και ο θάνατος (νέκρωσης) του σώματος, είναι ζωή και αιώνια τροφή (απόλαυσης) της ψυχής.

146. Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑΣ
Η λογική ψυχή, καταφρονώντας την υλική κτίση και την ολιγόχρονη ζωή, εκλέγει και προτιμά την ουράνια απόλαυση και την αιώνια ζωή, που την παίρνει από το Θεό με τη χρηστή πολιτεία (συμπεριφορά).

147. ΜΟΛΥΝΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟ ΚΑΚΗ ΣΥΝΑΝΑΣΤΡΟΦΗ
Όσοι φορούν ρούχα βουτηγμένα στη λάσπη, λερώνουν τα ρούχα αυτών που θ' ακουμπήσουν επάνω τους. Κατά τον ίδιο τρόπο και οι κακής προαιρέσεως, που ακολουθούν στραβό δρόμο στη ζωή, όταν συναναστρέφονται με τους απλοϊκώτερους και τους μιλούν λόγια άπρεπα, μολύνουν σαν βόρβορος με την ακοή την ψυχή τους.

148. ΑΡΧΗ ΑΜΑΡΤΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
Αρχή αμαρτίας είναι η επιθυμία, με την οποία χάνεται η λογική ψυχή. Αλλά αρχή σωτηρίας και βασιλείας των ουρανών, γίνεται στην ψυχή η αγάπη.

149. ΣΑΝ ΣΚΟΥΡΙΑΣΜΕΝΗ Η ΑΜΕΛΗΣ ΨΥΧΗ
Όπως το παραμελημένο χάλκωμα, που δεν το περιποιείται κανείς, σαπίζει πεταμένο και αχρησιμοποίητο από τη σκουριά, γίνεται άχρηστο και σιχαμερό, κατά τον ίδιο τρόπο και η αργή ψυχή, που δεν φροντίζει για τη χρηστή πολιτεία και για την επιστροφή προς τον Θεό, φθείρεται κι' αυτή, όπως ο χαλκός από τη σκουριά και καταντά ποταπή και άχρηστη προς σωτηρία, επειδή χωρίζει τον εαυτό της, με τις πονηρές πράξεις του σκότους, από τη σκέπη και προστασία του Θεού και έτσι σωρεύεται επάνω της η κακία, που μαζεύεται σαν σκουριά επάνω στην ύλη του σώματος, από την (πνευματική) αδιαφορία της.

150. ΑΓΑΘΟΣ, ΑΠΑΘΗΣ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΟΣ Ο ΘΕΟΣ
Ο Θεός είναι αγαθός και απαθής και αμετάβλητος. Εάν κανείς θεωρεί εύλογο και αληθινό ότι δεν μεταβάλλεται ο Θεός, αλλά απορεί:
Πως χαίρει με τους αγαθούς και αποστρέφεται τους κακούς, οργίζεται με όσους αμαρτάνουν και γίνεται ίλεως όταν λατρεύεται;
Είναι πρέπον να ειπούμε, ότι ο Θεός ούτε χαίρει ούτε οργίζεται, διότι το να χαίρει κανείς και να λυπάται είναι πάθος, ούτε με δώρα κολακεύεται, διότι θα νικιόταν από την ηδονή. Δεν είναι σωστό και δίκαιον, να επηρεάζεται το θείον, ευμενώς ή δυσμενώς, από τα ανθρώπινα πράγματα. Αλλά ο Θεός είναι αγαθός. Μόνον ωφελεί και ουδέποτε βλάπτει. Μένει πάντα ο ίδιος.
Εμείς όμως, μένοντας αγαθοί, επειδή έτσι Του μοιάζουμε, συναπτόμαστε με το Θεό, κι' αν γίνομαι κακοί, χωριζόμαστε από το Θεό, επειδή παύουμε να του μοιάζουμε. Εάν ζούμε την αρετή, προσκολλόμαστε (και αφοσιωνόμαστε) στο Θεό. Εάν γίνομαι κακοί, Τον κάνομε εχθρό μας (ανθρωποπαθώς), αφού δεν θα οργίζεται άδικα, μιας και τα αμαρτήματά μας όχι μόνον δεν αφήνουν το Θεό να λάμπει μέσα μας, αλλά και μας δένουν με τους δαίμονας, που θα μας κολάσουν.
Όταν όμως, με προσευχές και με καλά έργα, βρίσκομαι άφεση των αμαρτιών, δεν υπηρετούμε το Θεό ούτε Τον μεταβάλλομε, αλλά με τα έργα και με την μας προς το θείον γιατρεύαμε τη δική μας την κακία. Και πάλιν απολαμβάναμε την αγαθότητα του Θεού.
Ώστε είναι το ίδιο να ειπούμε πως ο Θεός αποστρέφεται τους κακούς και ο ήλιος κρύβεται στους στερημένους όραση.
 
151. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΥΣΕΒΕΙΑ
Η ευσεβής ψυχή γνωρίζει το Θεό των όλων. Διότι η ευσέβεια δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το να κάνομε το θέλημα του Θεού, πράγμα που είναι γνώσης του Θεού και συνίσταται στο να είναι ο άνθρωπος άφθονος (χωρίς φθόνο), φρόνιμος, πράος, χαριστικός κατά δύναμιν, κοινωνικός, αφιλόνεικος και ότι αρεστό στο θέλημα του Θεού.

152. Ο ΦΟΒΟΣ ΘΕΟΥ - ΦΑΡΜΑΚΟ ΠΑΘΩΝ
Η γνώσης (του θελήματος) του Θεού και ο φόβος του Θεού είναι θεραπευτικά μέσα των υλικών παθών. Διότι αν κατέχει την ψυχή η αγνωσία του Θεού, θα μείνουν τα πάθη ανίατα και θα σαπίσουν ολότελα την ψυχή. Η ψυχή σαπίζει, σαν από χρόνιο έλκος, από την κακία, για την οποία είναι ανεύθυνος ο Θεός, μιας κι έστειλε στους ανθρώπους επιστήμη και γνώση.

153. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗΣ
Τον άνθρωπο τον γέμισε ο Θεός με επιστήμη και γνώση, φροντίζοντας να ξεκαθαρίσει τα πάθη και την αυθαίρετη κακία και θέλοντας, από την αγαθότητά Του, να μεταθέσει το θνητό στην αθανασία (να κάμει τον άνθρωπο αθάνατο).

154. ΚΑΘΑΡΟΣ ΝΟΥΣ ΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΘΕΟ
Μόνον ο νους που είναι μέσα σε καθαρή και φιλόθεο ψυχή βλέπει αληθινά τον αγέννητο και αθεώρητο και ανείπωτων Θεό, που είναι ο μόνος καθαρός για τους καθαρούς στην καρδιά.

155. ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΕΙΑ ΨΥΧΗΣ
Στέφανος αφθαρσίας, αρετή και σωτηρία του ανθρώπου, είναι το να υποφέρει ευχαρίστως και με προθυμία τις συμφορές.
Μεγίστη βοήθεια της ψυχής γίνεται η κυριαρχία θύμου, γλώσσης, κοιλίας, ηδονών.

156. Η ΠΡΟΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Η συνεκτική δύναμης του κόσμου είναι η πρόνοια του Θεού. Και δεν υπάρχει πουθενά τόπος έρημος από τη θεία Πρόνοια.
Πρόνοια είναι ο αυτοτελής (ο απολύτως τέλειος) λόγος του Θεού, που δίδει τον τύπο (τη μορφή) της ύλης από την οποία προέρχεται ο κόσμος και είναι δημιουργός και τεχνίτης όλων των γινομένων. Γιατί δεν είναι δυνατόν να στολισθεί η ύλη χωρίς τη διακριτική δύναμη του λόγου, ο οποίος είναι εικόνα και νους και σοφία και πρόνοια του Θεού.

157. ΠΩΣ ΚΥΛΑ Η ΨΥΧΗ ΣΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ
Η επιθυμία, που προέρχεται από την ενθύμηση (αναμνήσεις), είναι ρίζα των σκοτεινών παθών.
Η ψυχή καθώς βυθίζεται στην ανάμνηση της επιθυμίας, αγνοεί τον εαυτό της, ότι είναι πνοή Θεού κι έτσι κατρακυλάει προς το αμάρτημα, χωρίς να λογαριάζει η ανόητη, τα μετά θάνατον κακά.
158. ΟΙ ΑΝΙΑΤΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ
Πιο μεγάλη και ανίατη αρρώστια και απώλεια της ψυχής είναι η αθεΐα και η φιλοδοξία. Διότι (αυτά που είναι) η επιθυμία του κακού, είναι στέρησης του αγαθού. Αγαθόν δε είναι το να κάνη κανείς άφθονα όλα τα καλά, όσα αρέσουν στο Θεό των όλων.

159. Ο ΘΕΟΣ ΜΟΝΟΝ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΙΛΕΙ
Μόνος ο άνθρωπος είναι δεκτικός του Θεού (μπορεί να νοήσει τον Θεό). Διότι μόνον μ' αυτό το ζώον ομιλεί ο Θεός, τη νύχτα με τα όνειρα και την ημέρα με το νου. Και με όλα προλέγει και προσημαίνει τα μέλλοντα αγαθά στους άξιούς Του ανθρώπους.

160. ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Τίποτε δεν είναι δύσκολο σ' αυτόν που πιστεύει και θέλει να νοήσει τον Θεό. Εάν μάλιστα θέλεις και να Τον δεις, βλέπε την αρμονία και την πρόνοια όλων όσα έγιναν και γίνονται με το λόγο Του. Πάντα δε (έγιναν) για τον άνθρωπο.
 
161. ΑΓΙΟΣ Ο ΚΑΘΑΡΟΣ ΑΠΟ ΚΑΚΙΑ
Άγιος ονομάζεται ο καθαρός από κακία και αμαρτήματα. Γι' αυτό και μεγαλύτερο κατόρθωμα της ψυχής, που και στο Θεό αρέσει, είναι το να μην υπάρχει κακία στον άνθρωπο.

162. ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Το όνομα καθορίζει ένα πράγμα μεταξύ πολλών. Άρα είναι ανόητο να νομίζει κανείς ότι ο Θεός, ενώ είναι ένας και μόνον, έχει άλλο όνομα. Γιατί το όνομα Θεός αυτό ακριβώς σημαίνει: Τον άναρχο που τα έφτιασε όλα για τον άνθρωπο.

163. ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΘΕΟΣ
Εάν η συνείδησής σου σε ελέγχει για πράξεις πονηρές και τις παραδέχεσαι, τότε κόψε τες από την ψυχή σου, προσδοκώντας τις καλές πράξεις. Διότι ο Θεός είναι δίκαιος και φιλάνθρωπος.

164. ΠΟΙΟΣ Ο ΑΧΩΡΙΣΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Γνωρίζει τον Θεό και γνωρίζεται από τον Θεό ο άνθρωπος που επιδιώκει με κάθε τρόπο να είναι αχώριστος από το Θεό. Αχώριστος του Θεού γίνεται ο άνθρωπος που μένει αγαθός παρά πάντα (τα εμπόδια) και κυριαρχεί σ' όλες τις ηδονές, όχι επειδή του χορηγήθηκαν λιγοστές, αλλά από θέληση και εγκράτεια δική του.

165. ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ
Ευεργέτησε αυτόν που σε αδικεί και θάχης φίλο το Θεό. Σε κανένα μη διαβάλεις τον εχθρό σου. Εξάσκησε αγάπη, σωφροσύνη, υπομονή, εγκράτεια και τα όμοια. Γιατί αύτη (η εξάσκησης) είναι η γνώσης του Θεού και ακολούθησις του Θεού, μέσω ταπεινοφροσύνης και των ομοίων αρετών.
Αυτά δεν είναι έργα των τυχόντων, αλλά ψυχής νοητικής (που εννοεί την πνευματική της φύση).

166. ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ ΑΓΓΕΛΩΝ - ΑΝΘΡΏΠΩΝ - ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΦΥΤΩΝ
Με αφορμή αυτούς που τολμούν να λέγουν ασεβώς ότι τα φυτά και τα λάχανα έχουν ψυχή, έγραψα το κεφάλαιο αυτό προς χάριν των απλών ανθρώπων, για να έχουν κάποια είδηση (σχετική).
- Τα φυτά έχουν μεν τη φυσική ζωή, αλλά ψυχή δεν έχουν.
- Ο άνθρωπος λέγεται λογικό ζώον, διότι έχει νουν (νόηση - σκέψη), (ο οποίος νους) καταλαβαίνει και μαθαίνει τέχνες και επιστήμες.
- Τα άλλα όμως ζώα της γης και του αέρος έχουν φωνή, γιατί έχουν πνεύμα (πνοή) και ψυχή (αισθητικό βίον).
- Και όλα μεν όσα μεγαλώνουν και μικραίνουν (γηράσκουν) είναι μεν ζώα (ζώντα όντα), γιατί ζουν και αυξάνονται, αλλά δεν έχουν όλα ψυχή.
-  Εις τα ζώα (γενικώς τα ζώντα όντα), διακρίναμε τέσσαρα διάφορα (είδη) διότι:
- Όλα τα άλλα δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς ζωή (αφανίζονται μετά θάνατον). Κάθε όμως ψυχή, μολονότι ανθρώπινη, είναι αεικίνητη από έναν τόπο σ' άλλον τόπο.

167. ΟΙ ΦΑΝΤΑΣ1ΕΣ ΤΩΝ ΗΔΟΝΩΝ
Όταν σου έλθουν φαντασίες κάποιας ηδονής, φυλάξου, μήπως αμέσως συναρπαγής απ' αυτήν. Και αφού κυριαρχήσεις λίγο τη φαντασία, θυμήσου το θάνατο και σκέψου πως είναι ανώτερη ηδονή, να έχεις συνειδητή επίγνωση πως νίκησες αυτή την πλάνη της ηδονής.

168. ΠΑΘΟΣ ΚΑΙ ΚΑΚΙΑ
Όπως στην κάθε γέννηση συνυπάρχει και το πάθος, διότι κάθε τι που γεννιέται στη ζωή αυτό και φθείρεται, έτσι και στο πάθος ενυπάρχει η κακία.
Μη λοιπόν πεις, ότι ο Θεός δεν μπορούσε να κόψη την κακία. Διότι αυτοί που τα λέγουν αυτά, τα λένε από αναισθησία και από μωρία.
Δεν υπήρχε πραγματικά ανάγκη να κόψη ο Θεός την ύλη, διότι αυτά είναι πάθη της ύλης (υλικά).
Ο Θεός όμως ξέκοψε την κακία από τους ανθρώπους για το συμφέρον τους και τους δώρισε νουν και επιστήμη και γνώση και διάκριση του καλού, ώστε, γνωρίζοντας την κακία και ότι βλαπτόμαστε απ' αυτήν, να την αποφεύγομε. Αλλά ο ανόητος άνθρωπος ακολουθεί την κακία και σεμνοπερηφανεύεται γι' αυτήν και μάχεται, σαν περιπλεγμένος σε δίχτυα, κυριευμένος εσωτερικά απ' αυτήν, χωρίς να μπορέσει ποτέ να ανυψωθεί διανοητικά, για να ιδεί και να γνωρίσει τον Θεό, ο οποίος όλα τα έκαμε προς σωτηρία και αποθέωση του ανθρώπου.

169. ΠΟΥ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΤΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ
Τα θνητά (οι κακοί άνθρωποι) φθονούν τους εαυτούς τους γι` αυτό προγνωρίζουν αυτόν τον θάνατο. (Διότι) κάθε τι το αθάνατο είναι αγαθό και γι' αυτό το προσλαμβάνει η όσια (αγνή) ψυχή. Ενώ κάθε θνητό είναι κακό και γι' αυτό συνταιριάζει με την ανόητη και άθλια ψυχή.

170. ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΟΥ ΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣ ΤΟΝ ΘΕΟΝ
Όταν πηγαίνεις ευχαριστημένος να πέσεις στο κρεβάτι σου, αφού αναλογιστείς μέσα σου τις ευεργεσίες και την τόσο μεγάλη πρόνοια του Θεού, γεμίζεις από αγαθές έννοιες και χαίρεσαι περισσότερο.
Τότε ο ύπνος του σώματος γίνεται για σένα ξύπνημα της ψυχής και το κλείσιμο των ματιών σου γίνεται αληθινή δράσης του Θεού και η σιωπή σου, κυοφορώντας μέσα σου το αγαθόν, αναπέμπει συνειδητά, από το βάθος της ψυχής και μ' όλη της τη δύναμη, δόξα προς το Θεό των όλων.
Διότι, όταν απουσιάζει η κακία από τον άνθρωπο, τότε, παραπάνω από κάθε πολυτελή θυσία, η ευχαριστία και μόνη αρέσει στο Θεό. Σ' Αυτόν πρέπει η δόξα εις τους αιώνας των αιώνων.
 
Αμήν.

www.pigizois.gr


Ανώνυμοι Απολογητές

Περισσότερα >>

Διωγμός Ελληνισμού
Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΔΙΩΞΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΛΗΡ ...
Περισσότερα >>