www.acapus.com Greek         Αγγλικά Last updated 23/12/2004    
Jose Raul Capablanca    Machgielis (Max) Euwe

Mikhail Botvinnik    Mikhail Tal

Photo Album
Αναζήτηση

         
  
  
Παγκόσμιο Πρωτάθλημα

Η έννοια του παγκόσμιου πρωταθλητή στο σκάκι είναι πολύ διαφορετική απ’ ό,τι στα περισσότερα αθλήματα. Παρόλο που οι σκακιστικοί κανόνες κωδικοποιήθηκαν πριν από 500 περίπου χρόνια και η έννοια του «ισχυρότερου» παίχτη στον κόσμο δημιουργήθηκε ήδη από εκείνη την εποχή, το πρώτο επίσημο ματς για το παγκόσμιο πρωτάθλημα έγινε μόλις το 1886 (στη σκακιστική ορολογία, ο όρος «ματς» αναφέρεται σε μια σειρά παρτίδων ανάμεσα σε δύο αντιπάλους). Από τότε, ο σκακιστικός κόσμος έχει γνωρίσει μόνο 14 παγκόσμιους πρωταθλητές.

Ο συνηθέστερος τρόπος απόκτησης του παγκόσμιου τίτλου είναι να νικήσει κανείς σε απευθείας ματς τον προηγούμενο κάτοχο του στέμματος. Στην πρώτη φάση εξέλιξης του θεσμού του παγκόσμιου πρωταθλήματος, ο εκάστοτε πρωταθλητής διέθετε πλήρη ευχέρεια επιλογής των αντιπάλων του και των όρων διεξαγωγής του ματς. Μετά τον Αυστριακό W.Steinitz (1886-1894), ακολούθησαν ο Γερμανός Em.Lasker (1894-1921), ο Κουβανός H.Capablanca (1921-1927), ο Ρώσο-Γάλλος A.Alekhine (1927-1935), ο Ολλανδός M.Euwe ( 1935-1937) και πάλι ο Alekhine (1937-1946).

Ο Alekhine ήταν ο μόνος κάτοχος του τίτλου που πέθανε ως εν ενεργεία πρωταθλητής, οπότε δημιουργήθηκε ένα κενό που δεν καλύφθηκε παρά δύο χρόνια αργότερα. Ο μοναδικός τότε επιζών πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής Euwe παραχώρησε στη Διεθνή Ομοσπονδία Σκακιού (Federation Internationale des Echecs, συντομογραφικά FIDE) το δικαίωμα κατάστρωσης ενός νέου συστήματος επιλογής του καινούργιου παγκόσμιου πρωταθλητή, καθώς και προκριματικών αγώνων που θα αναδείκνυαν με αξιοκρατικό τρόπο νέους διεκδικητές του τίτλου σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η FIDE όρισε να γίνει ένα τουρνουά πολλαπλών συναντήσεων ανάμεσα στους ισχυρότερους παίχτες της εποχής, ενώ στη συνέχεια φρόντισε να καθιερώσει κάποιους κανονισμούς για τα μελλοντικά ματς.

Στη δεύτερη φάση εξέλιξης του παγκόσμιου πρωταθλήματος κυριάρχησαν σχεδόν αποκλειστικά Σοβιετικοί σκακιστές. Κάτοχοι του τίτλου ήταν οι M.Botvinnik (1946-1957), V.Smyslov (1957-1958), πάλι ο Botninnik (1958-1960), o M.Tal (1960-61), για τελευταία φορά ο Botvinnik (1961-1963), ο T.Petrosian (1963-1969), o B.Spassky (1969-1971) και ο Αμερικανός R.Fischer (1972-1975). Ο τελευταίος ζήτησε να αλλάξουν οι κανονισμοί για το παγκόσμιο πρωτάθλημα, όταν όμως η FIDE δέχτηκε όλες τις προτάσεις του εκτός από μία, αρνήθηκε να αγωνιστεί και του αφαιρέθηκε ο τίτλος με διοικητική απόφαση.

Διάδοχος του Fischer το 1975 ήταν ο Σοβιετικός A.Karpov, επίσημος διεκδικητής με βάση τα αποτελέσματα των προκριματικών αγώνων της FIDE. Αυτός έχασε τον τίτλο το 1985 από τον επίσης Σοβιετικό G.Kasparov μετά από μια επεισοδιακή αναμέτρηση, αλλά συνέχισε να συναγωνίζεται μαζί του μέχρι το 1990 σε μια σειρά από συναρπαστικά ματς, στα οποία όμως ο Kasparov αποδείχθηκε καλύτερος.

Το 1993, ο Kasparov και ο νέος διεκδικητής του τίτλου Βρετανός N.Short διαφώνησαν με τη FIDE και δημιούργησαν ένα νέο φορέα με την επωνυμία Professional Chess Association (που σημαίνει επαγγελματική Σκακιστική Ένωση, συντομογραφικά PCA). Η FIDE πήρε την απόφαση να διοργανώσει παράλληλα ένα δικό της ματς για το παγκόσμιο πρωτάθλημα ανάμεσα στον Karpov και τον Ολλανδό J.Timman, που και οι δύο προηγουμένως είχαν προηγουμένως είχαν ηττηθεί καθαρά από τον Short.

Εν τω μεταξύ, το 1992 είχε ανασυρθεί από μια αγωνιστική χειμερία νάρκη 20 ετών ο Fischer, ο οποίος ποτέ δεν αναγνώρισε τη δικαιοδοσία της FIDE να του αφαιρέσει τον τίτλο, και έπαιξε ματς-ρεβάνς εναντίον του Spassky με συνολικό έπαθλο-ρεκόρ 5.000.000 δολάρια ΗΠΑ. Δήλωσε ότι στο μέλλον θα αγωνίζεται μόνο σε ματς με τους δικούς του όρους, κάτι που εξάλλου έκανε πάντα αλλά κανείς δεν είχε δεχτεί να τον αντιμετωπίσει. Από τότε δεν έχει ξαναπαίξει ούτε μία επίσημη παρτίδα.

Ο Kasparov νίκησε εύκολα το 1993, αλλά δυσκολεύτηκε πολύ μέχρις ότου εξουδετερώσει τον επόμενο διεκδικητή του μέσω της PCA, τον Ινδό V.Anand το 1995. Την επόμενη χρονιά, ο Karpov κέρδισε στο αντίστοιχο ματς της FIDE τον Ρώσο-Αμερικανό G.Kamsky. Η FIDE διοργάνωσε νέα δικά της παγκόσμια πρωταθλήματα με καινούργιο σύστημα αγώνων, το πρώτο από τα οποία κέρδισε πάλι ο Karpov το 1997-8, το δεύτερο ο Ρώσος A.Khalifman το 1999 και το τρίτο ο Anand, στο τέλος του 2000. Ο οργανωτικός διχασμός στο παγκόσμιο σκάκι είχε πια καθιερωθεί.
Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, η PCA πρακτικά διαλύθηκε και ο Kasparov αναζήτησε νέους χορηγούς για να συνεχίσει τη μάχη του με τη νεότερη γενιά σκακιστών. Το 1998 διοργανώθηκε ένα ματς ανάμεσα στον Λετονο-Ισπανό A.Shirov και τον Ρώσο V.Kramnik, ώστε να επιλεγεί ο επίσημος διεκδικητής του τίτλου. Ο Shirov κέρδισε πειστικά, αλλά στη συνέχεια ο Kasparov απέτυχε να βρει «γερούς» χρηματοδότες και το ματς τελικά δεν έγινε. Το 2000 επέλεξε κάπως αυθαίρετα τον ηττημένο του προκριματικού ματς Kramnik για να τον αντιμετωπίσει στο Λονδίνο με συνολικό έπαθλο 2.000.000 δολάρια ΗΠΑ. Η ήττα του οδήγησε το παγκόσμιο σκάκι σε μια νέα εποχή, με «βασιλιά» τον Kramnik και τον Kasparov να γίνεται, τουλάχιστον προσωρινά, άλλος ένας «πρώην».

Στη συνέχεια, η FIDE αποφάσισε να οργανώσει το δικό της πρωτάθλημα κάθε δύο χρόνια. Νικητής για το 2001-2002 αναδείχθηκε ο 18χρονος R.Ponomariov, οπότε η κατάσταση περιπλέχθηκε ακόμη περισσότερο. Το 2003 γίνεται προσπάθεια για ενοποίηση των δύο ξεχωριστών κύκλων, αν τελικά επιτευχθεί να διεξαχθούν τα ματς Kramnik-Leko και Ponomariov-kasparov, καθώς επίσης και να παίξουν οι νικητές μεταξύ τους.



Ορθόδοξα ακούσματα...
  ...
Περισσότερα >>
Α΄ Μέρος...

Περισσότερα >>