www.acapus.com Greek         Αγγλικά Last updated 23/12/2004    
    

    

Photo Album
Αναζήτηση

         
  
  
Ψυχανάλυση και σχιζοφρένεια: Οι Πατέρες και ο Αϊνστάιν

Ψ υ χ α ν ά λ υ σ η   κ α ι
σ χ ι ζ ο φ ρ έ ν ε ι α :  ο ι   π α τ έ ρ ε ς
κ α ι   ο   Α ϊ ν σ τ ά ι ν
Δανείζομαι από τη θαυμάσια σειρά του μητροπολίτη Ναυπάκτου και αγίου Βλασίου Ιεροθέου περί ορθοδόξου ψυχοθεραπείας το σχόλιό του:
«Πολλοί σήμερα διδάσκουν ότι ο άνθρωπος μπορεί να έλθει σε γνώση του εαυτού του με την αυτοανάλυση και την ψυχανάλυση. Αλλά αυτό είναι πλάνη και μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο σε φρικτά αποτελέσματα. Όταν κανείς αυτοαναλύεται, τότε το πιθανότερο είναι να καταλήξει στην σχιζοφρένεια.
Η ασκητική μέθοδος είναι απλή. Επιδιώκουμε με την τήρηση του νου, με την κάθαρση και την επιστροφή του στην καρδιά δια της μετανοίας και της νοεράς προσευχής, με την τήρηση των εντολών του Χριστού, να τον ελευθερώσουμε από τις εικόνες και την αιχμαλωσία στα αισθητά πράγματα και έτσι, επιστρέφοντας στην καρδιά, να δει την ερήμωσή του την εσωτερική.
Η γνώση του εαυτού μας γίνεται με την ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος. Μόνον όταν η Χάρη του Θεού με την δικά μας εργασία, φωτίσει την ψυχή, γνωρίζουμε κάθε λεπτομέρεια του είναι μας με ακρίβεια. Γι’ αυτό η θεραπεία του νου, μας φανερώνει την ύπαρξη των παθών, οπότε φωτιζόμενοι από το Άγιο Πνεύμα και ενδυναμούμενοι από Αυτό, μπορούμε να πολεμήσουμε εναντίον τους» .
«Η θεραπεία της ψυχής είναι κυρίως και προπαντός η ζωοποίηση και ο φωτισμός του νοός. Δεν είναι απλώς η εύρεση των απωθημένων βιωμάτων. Ο άγιος Διάδοχος ο Φωτικής το λέγει σαφώς: νουν καθαρίσαι μόνου του Αγίου Πνεύματος εστίν» (με τον Θεό ενεργούντα και τον άνθρωπο συνεργούντα).
Τα λέει ακόμα κι ο Αϊνστάιν με το δικό του βέβαια τρόπο σε συνέντευξή του στο περιοδικό Glimpses of the Great, αφού τονίζει ότι η ψυχανάλυση δεν είναι πάντα υγιής:
‘’Το να σκαλίζει κανείς το ασυνείδητό του συχνά δεν βοηθάει’’. Και συνεχίζει:
Ο μηχανισμός της κνήμης μας ελέγχεται από περίπου 100 διαφορετικούς μυς. Πιστεύετε ότι, αναλύοντας τις κνήμες μας και γνωρίζοντας ακριβώς ποιοι είναι οι μύες που ενεργοποιούν την κίνηση και με ποια σειρά θα την πραγματοποιήσουν, θα μας βοηθούσε στο να περπατήσουμε;
... Ίσως να θυμάστε την ιστορία με τον φρύνο και τη σαρανταποδαρούσα, λέει στη συνέχεια με το μυστηριώδες χαμόγελό του, που μερικές φορές φωτίζει τα υγρά σκούρα μάτια του σαν μια ατίθαση φλόγα.
Η σαρανταποδαρούσα ήταν πολύ υπερήφανη για τα 100 πόδια της. Ο γείτονάς της, ο φρύνος, ήταν πολύ θλιμμένος, γιατί είχε μόνο δύο. Μια ημέρα μια διαβολική ιδέα έσπρωξε τον φρύνο να γράψει αυτό το γράμμα στη σαρανταποδαρούσα: αγαπητή κυρία, μπορείτε να μου πείτε ποιο από τα 100 πόδια σας είναι αυτό που κινείται πρώτο, όταν μετακινείται το υπέροχο σώμα σας από το ένα μέρος στο άλλο, και με ποια σειρά κινείται τα άλλα 99;
Όταν η σαρανταποδαρούσα έλαβε το γράμμα, άρχισε να σκέπτεται.

Προσπάθησε πρώτα με το ένα πόδι, ύστερα με το άλλο. Τελικά ανακάλυψε φοβισμένη ότι δεν μπορούσε να κουνήσει ούτε ένα από τα πόδια της. Ήταν πλέον ανίκανη να περπατήσει! Ήταν παράλυτη! Είναι πιθανόν η ψυχανάλυση να παραλύει τις διανοητικές και τις συναισθηματικές διεργασίες μας με παρόμοιο τρόπο (η συνέντευξη στον Sylvester Viereck το 1930, επί εποχής Freud...)
 


C a s e   r e p o r t ,  ή   π ω ς   κ α τ α ν τ ά    έ ν α ς
θ ε ο λ ό γ ο ς   ψ υ χ α ν α λ υ ό μ ε ν ο ς
Προ ετών συνομιλώντας με θεολόγο με περγαμηνές και εργασίες και ενεργό καθηγητή σε λύκειο της Αθήνας, τον ρώτησα αν κάνει ψυχανάλυση. Εξεπλάγη και με ρώτησε πώς το γνώριζα, αφού δεν το είχε πει σε κανένα με βάση και το σχετικό «συμβόλαιό»τ του!

Του απάντησα ότι το κατάλαβα από τον τρόπο που εμφανιζόταν στην παρέα μας, αλλά και την απίστευτη επιπολαιότητα με την οποία – θεολόγος ων – σχετιζόταν με τα υπόλοιπα μέλη της συντροφιάς, κάτι το οποίο ασφαλώς δε θα μπορούσε να το ανεχθεί κανένας πνευματικός. Ομολόγησε πως ήταν έτσι και ότι έκανε πολλά χρόνια ψυχανάλυση, ξοδεύοντας εκεί όλο του το μισθό! Τον ρώτησα αν μπορεί να προσευχηθεί.

Απάντησε ότι τώρα πλέον ούτε να προσευχηθεί μπορεί ούτε να ανάψει το καντηλάκι του, αλλά ούτε και πιστεύει στο Θεό! Απ’ ό,τι γνωρίζω συνεχίζει να κάνει μάθημα Θρησκευτικών στα παιδιά…

Θα μπορούσα να παραθέσω εκατοντάδες αναφορές σχετικές με τη συγκεκριμένη case report. Ο στόχος μας όμως δεν είναι αυτός. Δε μας ενδιαφέρουν εξάλλου τα πρόσωπα σε αυτή την απόπειρα καταγραφής της αγωνίας μας, αλλά η στρεβλή και αδιέξοδη πνευματική στάση. Γι’ αυτό και σταματάμε εδώ.
 

Λ ί γ η   γ ε ύ σ η   α π ό   τ ο   δ ι ά λ ο γ ο   τ η ς
θ ε ο λ ο γ ί α ς   μ ε   τ η ν   ψ υ χ α ν ά λ υ σ η :
π α ρ ά ν ο ι α   ε δ ώ   κ α ι   τ ώ ρ α !
Ας πάρουμε λοιπόν γεύση από το πώς εννοούν το διάλογο της θεολογίας με την ψυχιατρική οι πρωτεργάτες αυτής της πρωτοβουλίας, η οποία έγινε στη Θήβα, διαβάζοντας μετά τα πρακτικά, που με τόση προθυμία εξέδωσε η Αποστολική Διακονία.

Όταν ξεκινά κανείς ένα διάλογο, πρέπει, φαντάζομαι, να υπάρχει ένα ελάχιστο κοινό έδαφος για να σταθούμε. Κάνει κανείς διάλογο με κάποιον που υβρίζει τα πιστεύω του; Θέλετε να γνωρίσετε τώρα τον κοινό τόπο του διαλόγου από χριστιανό ψυχαναλυτή στο πώς βλέπει την πτώση των πρωτοπλάστων;

Μήπως να ακούσετε για τη «μητρική εξάρτηση του Αδάμ από την Εύα ως ασυνείδητη φαντασίωση του Αδάμ»;
Μήπως σας ενδιαφέρει να μάθετε ότι «ο σεβασμός της ελευθερίας του ανθρώπου από το Θεό επιτυγχάνεται δια της απαγορεύσεως της βρώσης του «καρπού», δηλαδή με την απαγόρευση της ασυνείδητης ναρκισσιστικής ταύτισης – στοματικής ενσωμάτωσης του Θεού από τον άνθρωπο»;

Σας διαφεύγει άραγε ότι κατά τους προτείνοντες ‘’ο όφις μπορεί να κατανοηθεί όχι απλά ως σύμβολο του φαλλού, αλλά ως το εσωτερικό αντικείμενο, προβεβλημένο και τοποθετημένο στον εξωτερικό κόσμο και ανήκον στην περιοχή των μεταβατικών φαινομένων, συμβολικός φορέας της επιθυμίας, «αντικείμενο» το οποίο οι πρωτόπλαστοι το αντιλαμβάνονται ως τοποθετημένο έξωθεν του εαυτού τους, έξωθεν του Υποκειμένου’’
… αντέχετε; συνεχίζουμε:

‘’Με αυτή την έννοια η Εύα αντιλαμβάνεται τη σχέση της με τον Αδάμ, με τον Θεό και τον όφι στο πλαίσιο ενός σταδίου ψυχολογικής ωρίμανσης τύπου «πρώτο οιδιπόδειον συμπλέγματος (η σύνταξη δική τους) όπου ο τρίτος εταίρος του τριγώνου είναι ο φαλλός, ένα μερικό αντικείμενο και όχι το πρόσωπο του Πατέρα, εν προκειμένω του Συμβολικού Πατέρα, του Θεού’’.
‘’Η σχέση αυτού του τύπου, αν και εμφανίζεται ως τριγωνική, είναι στην ουσία δυαδική και ναρκισσιστική – φαλλική’’(!) Η δε διήγηση της Γενέσεως κατ’ αυτούς διεκτραγωδεί την αποτυχία της πατρικής λειτουργίας κλπ.

Τέλος, ακούστε και τον πατέρα των θεωριών τους τον Freud, τον οποίο πρέπει να σπουδάσουμε όλοι, αν θέλουμε να συμβάλουμε στην «ανανέωση», που βλέπει την πτώση «ως ερωτικής – αιμομεικτικής φύσεως γεγονός», την απαγόρευση του Θεού ως ηθική νομοκανονική και την πτώση, πάλι, ως τιμωρία που επιβάλλει ο Θεός πατέρας ή την αντιλαμβάνεται ο Αδάμ ως τοιαύτη (άγχος και φόβος ευνουχισμού)…

Σας ερωτώ λοιπόν αγαπητοί αναγνώστες: βλέπετε εσείς σ’ αυτό το κείμενο, αλλά και σ’ αυτά που θα διαβάσετε πιο κάτω κανένα διάλογο με την ορθόδοξη θεολογία; Μήπως το να πάρει κάποιος την αγία γραφή και να την αναλύει κατά το δοκούν, είναι διάλογος με την αληθινή πίστη; Διάλογος δεξιοτήτων της φροϋδικής σχολής, που εκπροσωπήθηκε επάξια και μονοσήμαντα στην ημερίδα, σαφώς και έγινε, όπως θα διαπιστώσετε αμέσως τώρα.

Όλα τα παραπάνω είναι παρμένα από το βιβλίο Θεολογία και ψυχιατρική, από όπου αξίζει να διαβάσετε και για τη δουλειά που έγινε στις ομάδες εργασίας (διάβαζε: συγκεκαλυμμένες ψυχαναλυτικές συνεδρίες) και των οποίων ελάχιστα στοιχεία θα παραθέσω εδώ (Η ημερίδα έγινε στις 8 Οκτωβρίου του 1994, τα πρακτικά εξεδόθησαν τον Ιανουάριο του 1999, γιατί περίμεναν έναν εισηγητή επί πέντε χρόνια, να δώσει την εισήγησή του)…

Κάποιος αναλυόμενος, λοιπόν, και υπό το ψευδώνυμο Μάριος κρυπτόμενος, λέει μεταξύ άλλων: δεν έχω πάει να με κοινωνήσει ούτε μία φορά ο πατήρ τάδε (κι αυτός με ψευδώνυμο Φώτιος στα πρακτικά, αλλά γιατί; Το μυστήριο της εξομολογήσεως ετελείτο;), γιατί αισθάνεται ότι δε θα τον κοινωνήσει ο ίδιος αλλά μια μαγική δύναμη!

Έχω το πρόβλημα – συνεχίζει – με τον π. Φώτιο επί χρόνια ότι τον αγαπάω και δε θέλει να τον αγαπάω! (σελ. 236). Λίγο πιο πριν στη σελ. 224 ο «π. Φώτιος» λέει: Είμαι πια εξήντα πέντε χρονών και ακόμα δεν ξέρω αν υπάρχει ένας άνθρωπος που τελικά αγαπώ ή αν υπάρχει ένας άνθρωπος στη ζωή μου που να μπορώ να πω ότι του έχω εμπιστοσύνη!!!

Στη σελ. 232 μιλά ο συντονιστής Α, ιερέας – ψυχίατρος: αφού αναφέρεται στον μη εξαιρετέο J. P. Sart και τη γνωστή φράση καραμέλα ‘’ο άλλος είναι η κόλαση’’, γράφει επί λέξει: ενδόμυχη σκέψη: Γίνεται αναφορά για την επίδραση του επίκαιρου (χρόνος τυχαιότητα), του κοινωνικού (φαντασιακού και οικονομικού πλαισίου), του ιστορικού πλαισίου ιδεών του πνεύματος (συμβολικού πλαισίου) στη διαμόρφωση και ανάπτυξη του ατόμου.

Έμμεσα ακόμη, επιθυμώ να φέρω στην προσοχή της ομάδος στο υποκείμενο, λανθάνον, καταδιωκτικό άγχος και στο παρανοειδές κλίμα, που είναι ενεργά παρόν στο εδώ και τώρα της ομάδος. Αυτό το άγχος δημιουργήθηκε από την ανάμνηση του ψυχικού τραύματος και την ενεργοποίηση της αρνητικής μεταβίβασης στο πλαίσιο της ομάδος

Τώρα πείτε μου εσείς, αυτός ο άνθρωπος σκέπτεται και μιλά ως ιερέας Χριστού; Και μη μας πουν ότι απομονώσαμε μερικά κομμάτια και αλλάζουμε το νόημά τους, γιατί από την αρχή έως το τέλος τα πρακτικά είναι στο ίδιο μήκος κύματος, στο ίδιο πνεύμα που δεν έχει σχέση με την αλήθεια που βιώνουμε διαβάζοντας και εφαρμόζοντας τους πατέρες, αλλά ακόμα και τις συμβουλές ενός απλού παπά του χωριού (μέχρι να τον εκπολιτίσουν κι αυτόν και να τον ανανεώσουν…)

Να μη σας στερήσω όμως την απόλαυση, που ακολουθεί. Στην παράγραφο που παραθέτω, ο κρυπτόμενος υπό το όνομα Φώτιος, ιερέας, αντιδρά βιαίως σε προλαλήσαντα, όταν εκείνος αναφέρεται στους πατέρες Πορφύριο και Ιάκωβο και υποστηρίζει ότι η Χάρη του Θεού λειτουργεί πέρα από τις δικές μας αδυναμίες, λέγοντας:

«Επιτέλους, δεν αντέχω άλλο.. (ο π. Φ. κραυγάζει σχεδόν, εκφράζεται με ένταση και αγωνία στη φωνή του!)» και καταλήγει να ρωτάει ο κραυγάζων «λοιπόν τι θα κάνετε για μένα εσείς, ψυχίατροι και παπάδες…». (μάλλον κρίσης ταυτότητος θα ‘χει)…

Και όταν άλλος ιερέας μιλά κατά της συνεχούς επικέντρωσης στον εαυτό μας και για αγώνα τήρησης των εντολών και αναφέρεται σε μοναχό με ψυχολογικά προβλήματα σε μονή του Αγίου Όρους, που μετανοών συνερχόταν από τις κρίσεις του (στη διάρκεια των οποίων τα έβαζε με τον ηγούμενο, έβριζε και δημιουργούσε αναστάτωση) και δεν πέταξε τα ράσα, αλλά έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του εκεί, και πέθανε με οσιακό τέλος, έχουμε νέα έκρηξη από τον ίδιο ιερέα, που τον στολίζει καταλλήλως λέγοντας «έρχεστε δεύτερος και καταϊδρωμένος, αυτά τα έχω ξανακούσει… πάντα το θαύμα γίνεται κάπου αλλού, πάτερ μου, και πάντα αφορά άλλους, ποτέ εδώ επί τόπου»…

Αυτά ως τρικ ίσως (?) για να προκαλέσει τη ζωηρή συζήτηση, στα πλαίσια της εμπειρίας του ως αμερικανοθρεμμένου ψυχαναλυτή…
 

Τ ο   π ρ ο τ ε σ τ α ν τ ι κ ό   μ ί ξ ε ρ
Η εκκλησία μας δεν έχει ανάγκη να φαίνεται μοντέρνα, δανειζόμενη για τους κληρικούς της την κοσμική γνώση προκειμένου να τη χρησιμοποιήσουν στην ποιμαντική. Αυτή την ανάγκη την έχουν ορισμένοι κληρικοί, που δυστυχώς δεν έχουν τόση αγάπη στη νηπτική της παράδοση, όση στα ακαδημαϊκά σαλόνια, όπου προσπαθούν να μπουν μέσω του αριθμού των βιβλιογραφικών παραπομπών στην προτεσταντική θεολογία και ποιμαντική. Αυτόν τον «καλόν αγώνα» αγωνίζονται εδώ και χρόνια.

Και επειδή η προτεσταντική ποιμαντική στηρίχθηκε στο «μεγαλείο» της ψυχολογίας του βάθους  που ασπάσθηκαν οι δάσκαλοί τους Oskar Pfister, Paul Maves, Elwood  Worcester, Samuel Mc Comb, Anton Boisen  και άλλοι, οι δικοί μας ανταποδίδουν τον οφειλόμενο φόρο τιμής, γυρίζοντας έξυπνα την πλάτη στους πατέρες και τη θεολογία μας: ανακατεύοντας στο προτεσταντικό μίξερ ολίγον από πατέρες και πολύ από πλάνη.

Ο πρώτος εξ αυτών, ο ελβετός πάστορας Pfister, φίλος και μαθητής του Φρόυντ, αποδέχεται πλήρως τη φροϋδική θεωρία και την εφαρμογή της στην ποιμαντική του διακονία, ενώ ο δάσκαλός του του απαντά ότι έγραψε το βιβλίο του ‘’The Future of an Illusion’’ ως απάντηση για να προστατεύσει την ψυχανάλυση από τους κληρικούς και γιατί ήθελε να περάσει η μέθοδός του στα χέρια λαϊκών ψυχοθεραπευτών, οι οποίοι δε χρειάζεται να είναι γιατροί και δεν πρέπει να είναι ιερείς!

Αλλά ας δούμε για λίγο πως βλέπουν οι συγκεκριμένοι ιερείς όσους δε συμφωνούν μαζί τους. Έχουν δώσει χαρακτηρισμούς ουκ ολίγους: «φονταμενταλιστές που κάνουν αδιάκριτη και ανορθολογική (!) υποταγή σε κάθε παραδοσιακόμορφο σχήμα»,  «έχουν εμμονή σε σχήματα θρησκευτικά σχεδόν ασύμβατα με τη σύγχρονη πραγματικότητα»,
«παρουσιάζουν ψυχισμικές εμπλοκές», παρουσιάζουν μια θρησκευτικότητα συγκρουσιακή και μια νομιμοποιημένη εκφόρτιση των επιθετικών τους παρορμήσεων» και άλλα στολίδια παρομοίου κάλλους.

Όλοι οι άλλοι είναι ‘’αυτοί που ζητούν από τον κληρικό να κάνει ευχέλαιο ερήμην του πάσχοντος, ώστε με κάποια ευκαιρία αργότερα είτε να τον πείσουν να βάλει πάνω του λίγο λαδάκι για το καλό ή να τον χρίσουν εν αγνοία του, να κάνει αγιασμό στο σπίτι για να φύγει το κακό, να διαβαστούν τα ενδύματά του και να τα φορέσει μετά για να πάρει την ευλογία της εκκλησίας’’ κλπ., κλπ.

Θα πρότεινα να αφήσουν κατά μέρος τη «σωτηρία» και την «κάθαρση» του όποιου περιθωρίου και να ασχοληθούν με τη μεγάλη μάζα των χριστιανών, που όντως στερούνται ποιμένος και «ποιμαντικής  ψυχολογίας», γιατί κάποιοι ποιμένες παράτησαν την αυθεντική πατερική ψυχολογία και φιλοσοφία για τα ξυλοκέρατα της προτεσταντικής ηθικής.

«Την αληθινή φιλοσοφία και ψυχολογία την βρίσκουμε μόνο στους πατέρες», μας έλεγε ο πατήρ Πορφύριος και άδικα την ψάχνουν στους υπαρξιστές και στους ψυχολόγους. Για τους ίδιους θεολογικούς κύκλους – έχουν γίνει σχολή βλέπετε – ο π. Παΐσιος είπε: είναι απαράδεκτο να μιλούν για το Θεό και τον έρωτα αντάμα. Αυτοί από τη μια μεριά πολεμούν τις οργανώσεις και από την άλλη εμφανίζονται σαν γνήσιοι ορθόδοξοι, χωρίς να προσέχουν στη ζωή τους.

Αυτοί θα κάνουν μεγάλη ζημιά. Πρέπει αυτές οι προσπάθειες να καταπολεμηθούν. Όλα αυτά είναι βλασφημία κατά του αγίου πνεύματος.

Αλλά ακόμα κι αν δεχθούμε ότι μερικοί χριστιανοί από αγάπη και «ερήμην» προσεύχονται για έναν αδελφό τους, που είναι ασθενής και εφαρμόζουν το αποστολικό «ασθενεί τις εν υμίν... προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους και...», θα ήταν κακό;

Αλήθεια, ‘’ερήμην’’ του κόσμου όλου δεν προσεύχεται η εκκλησία μας σε κάθε λειτουργία, ή μήπως παίρνει πρώτα την άδεια από όλους τους εν ασθενεία κατακειμένους, τους εν θαλάσση πλέοντες, τους άρχοντες, τους οδοιπορούντες κλπ.;

Αν το αντιπροσωπευτικό ποίμνιο, που οι ψυχίατροι – ιερείς έχουν στο μυαλό τους, είναι αυτοί που αναφέρουν στα βιβλία τους και βλέπουν στα ιατρεία τους, αλίμονό μας. Ευτυχώς όμως δεν είναι.

Η βαθειά λαϊκή θρησκευτικότητα, που τόσο του ξυνίζει, δεν έχει καμμιά σχέση με το περιθώριο που επικαλούνται, προκειμένου να θεμελιώσουν την αναγκαιότητα της  διπλής τους ιδιότητας. Τα μοναστήρια να’ ν’ καλά και το φιλότιμο, που λέει ο π. Παΐσιος. Και δε χανόμαστε.

Ρώτησαν κάποτε το γέροντα για το ίδιο θέμα:
-Αν κάποιος φθάσει σε τέτοια κατάσταση που δεν μπορεί να βοηθήσει ο ίδιος τον εαυτό του, να εξομολογηθεί κλπ., μπορούν οι άλλοι να τον βοηθήσουν;
-Μπορούν να καλέσουν τον ιερέα στο σπίτι να κάνει ένα ευχέλαιο ή έναν αγιασμό. Να του δώσουν να πιεί αγιασμό, για να υποχωρήσει λίγο το κακό και να μπει λίγο Χριστός μέσα του, απάντησε ο γέροντας. Και αναφέρει στη συνέχεια ένα περιστατικό ακριβώς πάνω στο σχετικό ερώτημα.
 

Α γ χ ώ δ η ς   ν ε ύ ρ ω σ η
κ α ι    λ ο γ ι σ μ ο ί
Καιρός όμως να γυρίσουμε στο θέμα των λογισμών, μέσα από τους οποίους μια σειρά από κλινικά ενοχλήματα είναι δυνατόν να αποκτούν βασανιστική παρουσία στους περισσότερους ανθρώπους. Η  αγχώδης νεύρωση είναι η συχνότερη ψυχολογική κατάσταση στην εποχή μας. Οι άγγλοι την μεταφράζουν οικονομικά σε 5.6 δισεκατομμύρια στερλίνες το χρόνο, ή αλλιώς στο ένα τρίτο του κόστους τους εθνικού συστήματος υγείας (NHS) .

Ορίζεται ως ομάδα ψυχολογικών συμπτωμάτων, που δεν οφείλονται σε οργανικά αίτια ή σε ψύχωση, και συνήθως εκλύονται με το στρες. Τέτοια είναι το άγχος, η κατάθλιψη, η αϋπνία, η κόπωση, η ευερεθιστότητα, οι έμμονες ιδέες, ο ψυχαναγκασμός και η σωματοποίηση. Είναι δυσανάλογα πιο έντονα ενοχλήματα, σε σχέση με το στρες, που τα προκαλεί.

Τα στοιχεία που κυριαρχούν καθορίζουν και τον τύπο της νεύρωσης (αγχώδης, καταθλιπτική κλπ.). Στην περίπτωση της αγχώδους διαταραχής παρουσιάζονται συμπτώματα σαν κι αυτά: εκνευρισμός, υπερένταση, μυϊκός τρόμος, αίσθημα ότι «χάνεται» κανείς,  μειωμένη  ικανότητα συγκέντρωσης, υπέρπνοια (και εξ αυτής: ζάλη, σπασμοί, πόνοι στο στήθος), κεφαλαλγία, εφιδρώσεις, προκάρδιοι παλμοί, ανορεξία, ναυτία, σφίξιμο στο λαιμό, δυσκολία στην επέλευση του ύπνου, υπερβολικό ενδιαφέρον για τον εαυτό τους και τις λειτουργίες του σώματος, επαναλαμβανόμενες σκέψεις κλπ. Στα παιδιά μπορεί να εκφράζεται με το να βυζαίνουν τα δάκτυλά τους, να δαγκώνουν τα νυχάκια τους ή να βρέχονται τη νύχτα. Ποιος δεν τα έχει νιώσει ή δεν τα έχει δει;

Το παθολογικό ιατρείο γεμίζει καθημερινώς από τέτοια περιστατικά. Τώρα, αν τα αναφέρουμε σαν γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, διαταραχή πανικού, αγοραφοβία, απλή φοβία, μετατραυματική διαταραχή από στρες ή αλλιώς, μικρή σημασία έχει για τη δική μας αναφορά σε τούτο το σημείο.

Έλεγε ο πατήρ Πορφύριος ότι όλος ο κόσμος και που πιστεύουνε και που δεν πιστεύουνε, αυτό το πράγμα τους ετρώει... η απομάκρυνσις από το Θεό, που φέρνει τη μοναξιά. Και όταν αρνείσαι ένα μυστήριο... ένα μυστήριο... Έχουνε γίνει τόσοι γιατροί ψυχίατροι, ψυχαναλυταί, ψυχολόγοι και δέχονται ασθενείς... Ποιους ασθενείς, βρε, ποιος είσαι εσύ που θα δεχθείς ασθενείς; Και στο τέλος πάει: Τι βλέπεις γιατρέ μου... «Δεν έχεις τίποτα... Έχεις ανασφάλεια». Τι θα πει ανασφάλεια; «δεν έχεις τίποτα, πάρε αυτό».

Άμα δε δώσεις τον εαυτό σου στο Θεό, τι να σου κάνει αυτό. Θα σε ναρκώσει σήμερα, αύριο μπορεί να σου ‘ρθει πιο μεγάλη.
Και στο ίδιο πνεύμα λέει ο π. Παΐσιος: Οι άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από τον πνευματικό τους και τους έχουν πνίξει οι λογισμοί και τα πάθη και καταλήγουν να κάνουν εξομολόγηση στους ψυχιάτρους... Να ξεχάσουν το πρόβλημα που τους απασχολεί... μόλις περάσει λοιπόν λίγο διάστημα και ξαναεμφανιστεί, ξανά πάλι τα ίδια. Αυτή η δουλειά γίνεται. Ενώ, αν τακτοποιηθεί κανείς εσωτερικά, κοιμάται σαν αρνάκι και δε θέλει ούτε χάπια ούτε τίποτα.

Την αδυναμία να θεραπεύσουν τα φάρμακα τις ψυχικές δυσκολίες, μου την είχε τονίσει ο γέροντας Πορφύριος, πάρα πολλές φορές με  τον πιο κατηγορηματικό τρόπο.
«Ε, τι... το πιστεύεις αυτό που σου λέω; Το έχεις ιδεί;»
«... δεν λύνονται μ’ αυτά τα προβλήματα των ανθρώπων». «Δεν τα θέλω εγώ αυτά...», έλεγε (: ψυχαναλυτικές και ψυχιατρικές ερμηνείες και θεραπείες, ανθρωποκεντρικές θεωρήσεις των προβλημάτων μας).

Το να ακούσει κανείς αυτούς τους ανθρώπους και μόνο είναι τις πιο πολλές φορές ανακουφιστικό. Αν εξηγήσουμε ότι η κεφαλαλγία δεν οφείλεται σε όγκο του εγκεφάλου και ότι οι προκάρδιοι παλμοί  είναι ακίνδυνοι, είναι αρκετό λένε τα βιβλία.

Δεν το λέει όμως η κλινική πείρα. Οι ασθενείς αυτοί δεν ανταποκρίνονται εύκολα σε ιατρικές παρεμβάσεις, παρά μόνο αν δει κανείς πιο πέρα από το σύμπτωμα και δώσει άλλη σημασία στη ζωή του ασθενούς, άλλο νόημα.

Και φυσικά δε λύνεται το πρόβλημα με τα αγχολυτικά ή τα αντικαταθλιπτικά, ή τις ανοησίες τύπου ύπνωσης,  που εφαρμόζουν αρκετοί ψυχίατροι – ψυχαναλυτές.

«Πάνε και χάνουν τόσες ώρες... και ξοδεύουν τόσα λεπτά... δεν έρχονται στην εκκλησία μας, στον πνευματικό, να τους πει τι κρύβεται πίσω από τα όσα υποφέρουν και να γίνουν πραγματικά καλά...», μας έλεγε ο πατήρ Πορφύριος. Βέβαια οι ιερείς – ψυχίατροι, όταν τους μιλάς γι’ αυτά απαντούν με την κλασική ερώτηση: Και πόσοι πνευματικοί έχουν το χάρισμα που είχαν οι γέροντες, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν τα ψυχολογικά προβλήματα των ανθρώπων σήμερα; Σαν να λένε: μα είναι δυνατό να πιστέψει κανείς σήμερα ότι μπορεί να έχει τα χαρίσματα του αγίου πνεύματος; (δηλ. τι περισσότερο λένε οι άνθρωποι που δεν έχουν πλησιάσει την αλήθεια της ορθόδοξης παράδοσής μας;)

Προεξοφλούν λοιπόν μια αρνητική απάντηση στο ερώτημά τους και λένε: Ας πάμε λοιπόν στην πιο εύκολη οδό που είναι να σπουδάσουμε τις ανθρώπινες τέχνες, για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους, αφήνοντας τον αγώνα για την αγιότητα στους αγράμματους γέροντες.
 

Μ ι α   ά γ ν ω σ τ η   σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η :
π ο ι μ α ν τ ι κ ή   m a d e   i n   u s a
Η ύπαρξη μερικών χαρισματικών ιερέων δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για έλλειψη εκπαίδευσης των κληρικών στην ψυχανάλυση και τις μεθόδους της – υποστηρίζει ιερέας ψυχίατρος – για να φθάσει στο δια ταύτα: ο κληρικός μπορεί να αποτελέσει την πρώτη γραμμή ανίχνευσης πρώιμων σημείων ψυχοπαθολογίας και να τον κατευθύνει εννοείται στο ιατρείο, είτε το δικό τους είτε του λαϊκού γιατρού .

Δηλαδή ο κάθε πνευματικός θα πρέπει μετά από κατάλληλη πλύση εγκεφάλου στο πλυντήριο των φροϋδικών, να ξεχάσει την πνευματική φύση της ψυχικής ασθένειας και να αρχίσει να συμπληρώνει παραπεμπτικά για τα ιατρεία. Η ψυχιατρική επιστήμη έχει λόγο και τον προβάλλει διαρκώς μέσα από την τέχνη, τον πολιτισμό, τα μέσα ενημέρωσης. Η εκκλησία μας δεν έχει δικό της λόγο να αρθρώσει;

Αντί ως ιερείς να  δώσουν ακριβώς το αντίθετο μήνυμα και να πουν σε όλους και πρώτα στον εαυτό τους: ελάτε να γνωρίσουμε την ανθρώπινη ψυχή, που θεραπεύεται μόνο με το θείο έρωτα, να δούμε τι έλεγαν οι πατέρες για την ασθένεια της ψυχής, τις αιτίες και τη θεραπεία της...

Εξάλλου – όπως μου είπε ένας άλλος ψυχίατρος και παππάς – επειδή το είπε ο γέροντας (απάντησή του πατρός Πορφυρίου σε ανάλογης φύσεως ερώτημα) δε σημαίνει ότι είναι και σωστό.
Φθάνουν έτσι να υποστηρίζουν εντελώς έωλες απόψεις, όπως αυτές, σε μια συνέντευξη που παραχώρησε ο ίδιος σε αμερικανίδα ιατρό, όταν τον ρωτάει:

Βρίσκετε ότι είναι συμβατή η παράλληλη άσκηση της ψυχιατρικής / ψυχανάλυσης και της ποιμαντικής ως ιερέας; Σκέπτομαι ιδιαίτερα τη δυνατότητα επηρεασμού της λειτουργίας της μεταβίβασης – transference – (άλλη «ανακάλυψη» αυτή της ψυχανάλυσης, και θα πούμε αργότερα πόσο συμβατή μπορεί να είναι με την ποιμαντική του ιερέα!)  από τους δύο ρόλους και το ρόλο σας ως του υποκειμένου που οφείλει να γνωρίζει;
απάντηση του ιερέα:

- όπως αναμένεται, έχω εμπειρία τεραστίας εντάσεως θετικής μεταβίβασης. Μερικές φορές επενδύομαι με θείες ιδιότητες... Κάνω ό,τι καλύτερο για να σεβασθώ την ελευθερία των ανθρώπων κατά τη διάρκεια της θεραπείας, παρά το ότι συνήθως έχουν την τάση να ζητούν συμβουλές ή να με σπρώχνουν στη θέση του κληρικού.

Όσο περνάει ο καιρός μου φαίνονται όλο και πιο συμβατά αυτά τα δυο. Μάλλον εμπλουτίζουν το ένα το άλλο. Εκείνοι που στη χώρα μου αμφιβάλλουν για αυτή τη συμβατότητα, συνήθως αντιλαμβάνονται την ποιμαντική της εκκλησίας σαν μια διαδικασία στην οποία η επιθυμία και το υποκείμενο είναι λεπτομέρειες και προωθούν κυρίως την υπακοή. Δεν συμμερίζομαι αυτή την ιδέα (τώρα, αν ανάμεσά τους βέβαια είναι και οι άγιοι γέροντες, που δεν αμφιβάλλουν απλώς, αλλά διαφωνούν μαζί τους απόλυτα και κατηγορηματικά, δεν έχει και τόση σημασία).

Τι να πρωτοθαυμάσει λοιπόν κανείς; το ότι οι ξένοι αντιλαμβάνονται αυτά που θα έπρεπε μα ‘’πιάνουν’’ οι δικοί μας; Την προθυμία να απεκδυθεί την ιδιότητα του κληρικού, στην οποία τον «σπρώχνουν» οι άνθρωποι που καταφεύγουν σ’ αυτόν ζητώντας βοήθεια; Δηλαδή την ώρα εκείνη παύει να είναι ιερέας, επειδή επηρεάζεται η μεταβίβαση; Αν απαντούσε διαφορετικά, δεν επρόκειτο να γίνει δεκτός στα ψυχαναλυτικά σαλόνια, γιατί κάτι τέτοιο απαγορεύεται! Ο αναλυτής δεν παίρνει θέση (υποτίθεται βέβαια – στην πραγματικότητα «τους αλλάζουν τα φώτα» και βγαίνουν στρατιωτάκια στο ίδιο χακί από κει μέσα όλοι, ώστε να τους αναγνωρίζεις από δέκα χιλιόμετρα για την οίηση του μυημένου, που έχουν πάνω τους, με την οποία και συνεννοούνται μεταξύ τους δίκην κώδικος).

‘’Today is realized that suggestion (direct and indirect) is ever – present in psychoanalysis, as in other psychotherapies’’ κατά τον Chertok L. – J Am Acad Psychoanal 1984 Apr: 12(2): 211-32 .
Άλλος πάλι κληρικός – ψυχίατρος διαφωνεί με την προηγούμενη θέση και υποστηρίζει:

Η ψυχοθεραπεία λοιπόν είναι ουδέτερη στο θέμα του Θεού όπως και σε κάθε θέμα, αφού σκοπός της δεν είναι να δώσει ιδεολογία στον άνθρωπο, αλλά να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει καλύτερα την καθημερινή ζωή του αλλά και να ξεκαθαρίσει τη δική του ιδεολογία και να κάνει τις δικές του ελεύθερες επιλογές.
Όμως όσο και να είναι ουδέτερη, ο ψυχοθεραπευτής είναι άνθρωπος και έχει κάποια πίστη. Όταν μάλιστα είναι κληρικός, αυτή η πίστη είναι κάτι παραπάνω από φανερή !
Στη συνέχεια της ίδιας συνέντευξης διαβάζουμε κι άλλα ανάλογα:
«Ο Freud είχε δίκιο στην εκτίμησή του για την αρρωστημένη σχέση σεξουαλικότητας και θρησκείας» (γιατί παρεξήγησε την έννοιά της στην αρχική χριστιανική – έτσι ακριβώς, ούτε ορθόδοξη, ούτε πατερική – θεολογία. Και οι θεολόγοι πρέπει να καταλάβουν ότι παρά την αδεξιότητα της σεξουαλικότητας, αυτή είναι μια δύναμη, που υπηρετεί την ανάδειξη του προσώπου ως κίνηση προς τον άλλο).
 

Σ ε ξ ο υ α λ ι κ ό τ η τ α
κ α ι   π ν ε υ μ α τ ι κ ό τ η τ α
συνεχίζουμε την παράθεση των απόψεων του ιερέα – ψυχαναλυτή:
«Νομίζω ότι χρειαζόμαστε μια νέα σύνθεση, που θα πάρει στα σοβαρά τη σεξουαλικότητα και θα την ενσωματώσει στην πνευματικότητα...» Ε, να αλλάξουμε κι εδώ τους άσχετους πατέρες που άλλα φωνάζουν αιώνες τώρα! Άραγε η πνευματικότητα των μοναζόντων πάει περίπατο χωρίς τη σεξουαλικότητα;
Αν βέβαια είχαν διαβάσει ότι εμείς εδώ πέρα, σ’ αυτό το ευλογημένο χωράφι, που οι πατέρες καλλιέργησαν δεκαπέντε αιώνες πριν τον «γεροβρυκόλακα»  πατέρα της «επιστήμης» τους, δεν πάμε να ξεριζώσουμε τα πάθη, αλλά να τα μεταμορφώσουμε, θα είχαν και απάντηση λάβει από καιρό. Που όμως τέτοια προθυμία σαν κι αυτή που δείχνουμε για τους τόμους των σκουπιδιών της θύραθεν σοφίας, με τα οποία γεμίζουμε την ψυχή μας, όπως το σκληρό δίσκο και την ram (μνήμη) του υπολογιστή μας, για να μην χωράει τίποτα άλλο και να «κολλάει»;

Και στον επίλογο της συνέντευξης μας παραδίδει  και την αυθεντική του απάντηση, για το τι προτάσσει από τα δυο στην «ποιμαντική» του:
«Οι άνθρωποι θα έχουν πάντα την τάση να μας πιέζουν να τους μιλάμε το λόγο του Κυρίου ή το λόγο της Γνώσεως, αλλά το καθήκον μας είναι να παραμένουμε πιστοί στο λόγο της Ψυχαναλύσεως. Αυτό το καθήκον απαιτεί την προσεκτική εφαρμογή αυτού του λόγου (της ψυχαναλύσεως) στον εαυτό μας»...
 

Ά λ λ ο ς   γ ι α   τ ο   «τ α ξ ί δ ι» :
ψ υ χ ί α τ ρ ο ι,   ψ υ χ α σ θ ε ν ε ί ς
κ α ι   ψ υ χ ι κ ή   ν ό σ ο ς
Ρώτησα κάποτε γνωστό έγγαμο ψυχίατρο – ιερέα, γιατί έστειλε κάποιον σε ψυχαναλυτή, ενώ γνώριζε την αντίθεση του πνευματικού του στο θέμα αυτό, όσο εκείνος ζούσε (επρόκειτο για πνευματικό παιδί του πατρός Πορφυρίου). Ρώτησα επίσης αν η δική του σύζυγος αντιμετώπιζε προβλήματα στη σχέση της μαζί του, που θα την παρέπεμπε πρώτα στον πνευματικό ή στον ψυχαναλυτή, όπου έστειλε και κάποιαν άλλη κυρία, όταν του ζήτησε τη γνώμη του.

Σκέφθηκε μέσα του και αναρωτήθηκε: αν πω σε ψυχίατρο, θα μου πει, καλά εσύ ιερέας Χριστού, αρνείσαι τη Χάρη του Θεού και στέλνεις τη γυναίκα σου να βοηθηθεί αλλού; Αν πάλι του πω στον πνευματικό μας, τότε θα μου πει, γιατί τότε στέλνεις τις άλλες ψυχές στον ψυχίατρο;

Και έτσι δεν έδωσε απάντηση, γυρίζοντας το θέμα στην επιθετική ερώτηση: Κι αυτός αφού πήγαινε τόσα χρόνια στο γέροντα, που ήταν και άγιος για σας, γιατί δεν τον βοήθησε στη σχέση του;
Η απάντηση βέβαια είναι απλή και δεν έχει να κάνει με τη δήθεν ανεπάρκεια του γέροντα να λύνει τα προβλήματα των ζευγαριών που τον πλησίαζαν, αλλά με το αν πράγματι ήθελαν «υγιείς γενέσθαι» όσοι πήγαιναν εκεί, και αν πράγματι άκουγαν και εφάρμοζαν, όσα ο παππούλης έλεγε να κάνουν!

Και απόδειξη βέβαια ότι δεν τα εφάρμοζαν ήταν και το ότι ο συγκεκριμένος κύριος δεν άκουσε το γέροντα και τις σαφείς συμβουλές του, όχι μόνο να μην πάει σε ψυχίατρο, αλλά να πάρει και να πετάξει όλα τα σχετικά με την ψυχανάλυση βιβλία, που είχε στο σπίτι και διάβαζε «γιατί σε μπερδεύουν, σου κάνουν κακό που δεν  διορθώνεται μετά εύκολα», όπως χαρακτηριστικά του είχε πει.

Έλεγε σε ανάλογη πάλι περίσταση ο παππούλης: «Μωρέ, τι είναι αυτά τα απωθημένα που γράφει (κάποιος γιατρός υπέβαλε την γραπτή ερώτηση), αν έχουν σχέση με το ψυχικό του πρόβλημα;

Τι είναι αυτά τα κληρονομικά; Όλα αυτά που γράφει είναι από τον παλαιόν άνθρωπο, που έχουμε μέσα μας.
Όταν όμως αγαπήσουμε το Χριστό, με όλη μας την ψυχή, όταν έρθει ο θείος έρωτας μέσα μας, τότε όλα τα προβλήματα φεύγουν και γεμίζουμε με πνευματική χαρά. Εσύ, μωρέ (απευθυνόμενος στο συγγραφέα του βιβλίου παραπομπής 27), τα ξέρεις αυτά, σου τα είπα τόσες φορές.. Οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι μιλούνε για απωθημένα και κληρονομικά, γιατί δεν γνωρίζουν την ανθρώπινη ψυχή, που μόνο με τον θείο έρωτα θεραπεύεται και ζει την εν Χριστώ χαρά. Οι ασθένειες οφείλονται στην αμαρτία.

Όταν όμως κατοικήσει μέσα σ’ όλη την ψυχή ο Χριστός, τότε φεύγει η αμαρτία, φεύγει και η ασθένεια». Και βέβαια αυτή του η θέση δε σήμαινε, όπως αρέσκονται οι κατά κόσμον ψυχολογούντες να λένε, απουσία προσωπικής ευθύνης του πάσχοντος, αλλά ακριβώς το αντίθετο.
Λέγει ακόμα στο ίδιο βιβλίο ο συγγραφέας και προσυπογράφουμε: ‘’ψυχασθενής κατά τους πατέρες είναι μόνο ο αμετανόητος αμαρτωλός, διότι η ψυχή ασθενεί μόνο, όταν αμαρτάνει χωρίς να μετανοεί. Ιατρός της ψυχής είναι μόνο ο Χριστός.

Και κατά χάρη Χριστού, ο άγιος, που γνωρίζοντας την ψυχή, έχει αποκτήσει αυτογνωσία και ετερογνωσία.
Ο μη άγιος, ο εμπαθής, που αγνοεί την ψυχή, τη δική του και των άλλων, πως μπορεί να γίνει ιατρός της ψυχής; Ο Χριστός και, κατά χάρη Χριστού, ο άγιος, αφού μπορεί να πραγματοποιεί το δυσκολότερο, τη θεραπεία της ψυχής, μπορεί να πραγματοποιεί και το «ευκοπώτερον», τη θεραπεία του σώματος, όταν η δεύτερη βοηθά την πρώτη...

Οι σωματικές ασθένειες εξυπηρετούν πολλούς και ποικίλους σκοπούς της υπέρλογης αγάπης του Θεού. Θυμίζει δεισιδαιμονία η απλουστευτική αντίληψη ότι οι σωματικά ασθενείς τιμωρούνται από το Θεό για τις αμαρτίες τους και οι σωματικά υγιείς αμείβονται από το Θεό για την αρετή τους.

Στην πραγματικότητα μπορεί να συμβαίνει ακριβώς ο αντίθετο, όπως με πολλούς αγίους που ασθενούν σωματικά ισοβίως και με πολλούς αμετανόητους αμαρτωλούς, που υγιαίνουν σωματικά ισοβίως.

Βέβαια, κανείς δεν αμφισβητεί ότι μία ταραγμένη από αμαρτωλά πάθη ψυχή αποτελεί γόνιμο έδαφος για την εκβλάστηση και ανάπτυξη πολλών σωματικών ασθενειών και αντιθέτως μια γαλήνια, από θεία κατάνυξη, ψυχή, δημιουργεί κατάλληλες συνθήκες για τη θεραπεία των ασθενειών αυτών και την άνθηση της σωματικής υγείας. Όμως οι συγκεκριμένες διακυμάνσεις της σωματικής υγείας και ασθένειας κάθε ανθρώπου, σε τελευταία ανάλυση, αποτελούν τη μυστική έκφραση της παιδαγωγίας  του Θεού, που μόνον Εκείνος και οι άγιοί Του γνωρίζουν...

Οι πρωτόπλαστοι, πριν από την πτώση τους στην αμαρτία με παγίδευσή τους από το διάβολο, δηλαδή πριν από την ασθένεια της ψυχής τους, δεν γνώριζαν τη σωματική ασθένεια. Μετά την πτώση τους «νενόσηκεν η φύσις», έμψυχη και άψυχη, ήρθαν όλα τα δεινά κι ανάμεσά τους και η σωματική ασθένεια.

Ο Χριστός ενανθρώπισε «ίνα λύση τα έργα του διαβόλου», για να μας θεραπεύσει από την ασθένεια του Αδάμ, την αμαρτία. Μας είπε: «Ου χρείαν έχουσιν οι ισχύοντες ιατρού, αλλ’ οι κακώς έχοντες». Κι εμείς, αναγνωρίζοντας ότι είμαστε «οι  κακώς έχοντες», δεχόμαστε από το μοναδικό Ιατρό, με το βάπτισμα και τη διαρκή μετάνοιά μας, τη θεραπεία της ψυχής μας από την ασθένειά της, την αμαρτία. Η σωματική ασθένεια παρέμεινε, κατά παραχώρηση Θεού, επιτίμιο της συγχωρηθείσης αμαρτίας, ως παιδαγωγία ιαματική’’...

Στο ίδιο πνεύμα κινείται και το κείμενο ‘’περί ασθενείας’’ του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ που παραθέτουμε εδώ: ‘’Η ψυχή είναι κυρίαρχος. Όταν το σώμα κατατρύχεται από ασθένεια, αυτό οφείλεται στη θεία πρόνοια. Γιατί μ’ αυτό τον τρόπο τα πάθη εξασθενούν και ο άνθρωπος συνέρχεται (σημειώνω εδώ, ότι αυτή τη θέση κανένας χριστιανός ψυχίατρος με τον οποίο έχω συζητήσει δεν την δέχεται!). Μερικές φορές όμως η σωματική ασθένεια προκαλείται από τα πάθη.

Απομάκρυνε την αμαρτία και οι αρρώστιες θα εξαφανιστούν. Γιατί, όπως βεβαιώνει ο Μέγας Βασίλειος στην ομιλία του για την αλήθεια – όπου λέγει ότι ο Θεός δεν είναι η αιτία του κακού – αυτές συμβαίνουν σε μας λόγω της αμαρτίας.
Από που προέρχονται οι ασθένειες; Από που προέρχονται οι σωματικές πληγές; Ο Κύριος δημιούργησε το σώμα, αλλά όχι την αρρώστια. Την ψυχή, αλλά όχι την αμαρτία.

Τι είναι πιο χρήσιμο και πιο απαραίτητο από όλα; Η ένωση με το Θεό και η επικοινωνία μαζί Του με την αγάπη. Αν χάσουμε αυτή την αγάπη, απομακρυνόμαστε από το Θεό και, εφόσον απομακρυνόμαστε από Εκείνον, παθαίνουμε διάφορες ασθένειες’’.
‘’Ειρήνη πολλή τοις αγαπώσι τον νόμον Σου, Κύριε’’, λέει ο ψαλμωδός.

Ο γέροντας Πορφύριος δε μισούσε κανέναν. Την ψυχιατρική την διέκρινε, από τους ιατρούς που την υπηρετούσαν. Μας έχει μιλήσει πολύ για αυτά τα ζητήματα, αλλά δεν χρειάζεται προς το παρόν να πούμε περισσότερα. Πολλοί εξάλλου συνάδελφοι τον επισκέπτονταν για να τον συμβουλευθούν και όλους τους δεχόταν με αγάπη.

Τόνιζε όμως, όπως έκανε και σε μένα πολλές φορές, τους ενδοιασμούς του ξεκάθαρα. Δεν ήθελε τα πνευματικά του παιδιά – και όχι μόνο – να χάνονται μέσα στα αδιέξοδα της ψυχιατρικής, να παγιδεύονται στο πνεύμα της και να έχουν ανθρωποκεντρική θεώρηση των ψυχολογικών προβλημάτων, ασχολούμενα με τα παρελθόντα χωρίς μετάνοια, χωρίς ελπίδα, να μπερδεύονται, όπως χαρακτηριστικά έλεγε.

Σ’ αυτό το σημείο, θα πρέπει να πω πόσο απόλυτα αρνητικός ήταν στη διαμετρικά αντίθετη ψυχαναλυτική άποψη της συνεχούς αναφοράς στα «απωθημένα». Να κοιτάτε μπροστά, μας έλεγε, να τα ξεχάσετε τα πριν. Να χαίρεστε τη ζωή σας.
Η αναμόχλευση των περασμένων ερώτων αμαρτιών, σχέσεων, γεγονότων που μας πίκραναν, παθών, στοιχείων του υποσυνειδήτου που φέρνουν στην επιφάνεια οι αναλυτές, είναι τόσο επικίνδυνη όσο δε φαντάζονται ούτε οι αναλυόμενοι, ούτε οι «θεραπευτές». Άλλο πράγμα συμβαίνει στην εξομολόγηση βεβαίως κι όχι «διαχείριση ενοχών», όπως πιστεύουν ότι κάνει ακόμα κι ο ευαισθητοποιημένος κατ’ αυτούς ιερέας.
 


Η καύση των νεκρών από την άποψη της χριστιανικής ανθρωπολογίας και ηθικής

Περισσότερα >>

Ταφή η καύση των νεκρών; - ιστορικοκανονική θεώρηση - Α'' ΜΕΡΟΣ

Περισσότερα >>